Συνέντευξη στο περιοδικό "Δίφωνο"
«Όταν ο Κάιν σκότωσε τον Άβελ, και ο Άβελ δεν είχε να απαντήσει τίποτα σε αυτό, προέκυψε το πρώτο νομικό προηγούμενο: το νεκρό θύμα δεν φέρνει ποτέ αντιρρήσεις».
Είναι το πρώτο ζέσταμα, είναι ξένα λόγια, άλλων ανθρώπων και ο Στάλινσλαβ Γέρζι Λετς βοηθάει την κατάσταση.
«Λες να φτάσει ποτέ ο άνθρωπος σε τέτοιο επίπεδο ηθικής, που να φτιάξει για τους νομάδες κινητές φυλακές;»
Από την αρχή είχαμε να κάνουμε με μια κουβέντα αυτοσχεδιαστική, κανείς δεν ήρθε προετοιμασμένος.
Ευτυχώς, όλα πήγαν καλά, ο Θανάσης μας έδωσε τα τραγούδια του, η εταιρία -και μπράβο της- δεν αξίωσε τίποτα και εμείς περάσαμε καλά ελπίζοντας ότι το ίδιο θα συμβεί και με σας.
«Η τέχνη πρέπει να είναι κατανοητή;
Ναι αλλά μονάχα σε εκείνους για τους οποίους προορίζεται.»
Ο Θανάσης έκλεισε το βιβλίο «Αχτένιστες Σκέψεις», που κρατούσε στα χέρια του για να ανοίξει το δικό του.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
η γνώση είναι απόγνωση
σκόρπια
Αν σκέφτεσαι το θάνατο πολύ συχνά, μπορεί να σε κάνει καλύτερο άνθρωπο, βοηθάει να ζήσεις το τώρα και επίσης βοηθάει να μην αφήνεις εκκρεμότητες με τους ανθρώπους γύρω σου.
Αν θεωρήσουμε ότι το συλλογικό ασυνείδητο είναι ένας κήπος, τότε η τέχνη είναι το μέλι που κάνουν οι μέλισσες του και βέβαια ο βασιλικός πολτός είναι η μουσική. Η μουσική είναι η κορυφαία από τις τέχνες. Είναι ό,τι πιο σημαντικό έχει κάνει ο άνθρωπος.
Όσο πιο πολύ πλησιάζεις σε κάτι τόσο πιο πολύ απομακρύνεσαι από τα υπόλοιπα. Όσο πιο πολύ εξειδικεύεσαι σε κάτι τόσο πιο ανίκανος γίνεσαι και εξαρτάσαι από τους άλλους ειδικούς.
Το τραγούδι, για να είναι εύστοχο, πρέπει να υπάρχει συναισθηματική συνάφεια, ανάμεσα στη μουσική και στο στίχο. Υπάρχουν και περιπτώσεις όπου τα λόγια είναι εδώ και η μουσική είναι χιλιόμετρα μακριά συναισθηματικά. Και τότε είναι μια αποτυχία.
της Δήμητρας Κακαουνάκη
Μου δίνεις την εντύπωση πολύ πειθαρχημένου ανθρώπου…
Στην καθημερινή μου ζωή ναι, στην τέχνη όχι. Γι΄ αυτό βλέπεις ότι πολλοί από τους στίχους των τραγουδιών μου δεν είναι όπως προβλέπει η τρέχουσα στιχουργία, είναι αχαλίνωτοι.
Πάντα ήθελα να μάθω την ιστορία πίσω από τον στίχο για την χλόη που σκεπάζει ερειπιώνες.
Έχει να κάνει με μια εικόνα από την Σικελία. Εκεί έχει πάρα πολλές αρχαιότητες Ελληνικές. Έβλεπα τους τουρίστες, έβλεπα και τα μάρμαρα, πως ήταν τυλιγμένα μες την χλόη και έλεγα πόσοι πέρασαν από δω, πόσοι πέρασαν και έφυγαν και δεν υπάρχουν, τα σκέπασε αυτό το χορταράκι, αυτό το αδύναμο που το πατάμε.
Που νομίζεις ότι είναι αδύναμο αλλά τελικά είναι πολύ ισχυρότερο απ΄ όλα τα υπόλοιπα…
Δεν ξέρω βέβαια μέχρι πότε. Η φύση όντως έρχεται και τα κατακλύζει όλα, αλλά ίσως τώρα πια ο άνθρωπος να έχει την δυνατότητα να την ξεπεράσει την φύση, να την καταστρέψει ολοκληρωτικά, όχι βέβαια το σύμπαν, εννοείται. Πάλι ένα μικρόκοσμο.
Ο άνθρωπος καταστρέφει τον πλανήτη γιατί νομίζει ότι είναι δικός του. Αντί να τον παραδώσουμε, έστω όπως τον βρήκαμε στα παιδιά μας, τον παραδίδουμε χειρότερο. Δεν είναι φοβερό αυτό το πράγμα; Λες και δεν υπάρχει αύριο.
Έχεις ακούσει τελευταία κάτι που να σου αρέσει;
Εκείνο που πάντα ακούω, και μου φαίνεται φρέσκο και το ζηλεύω είναι πολλά τσιγγάνικα τραγούδια. Απ΄ όποια χώρα και να πάρεις μουσική τσιγγάνων, είναι απίστευτοι οι άνθρωποι, είναι κάτι διαφορετικό. Προφανώς είναι η μουσική τόσο μέσα στην ζωή τους, είναι η ζωή τους η ίδια, που δεν καμαρώνουν γι΄ αυτό, ότι δηλαδή κάνουν κάτι το εξαιρετικό. Γιατί, από την στιγμή που θα το σκεφτείς, θα περάσει απ΄ το μυαλό σου είτε είσαι τραγουδιστής, είτε είσαι συνθέτης, είτε είσαι ζωγράφος, ότι «εγώ αυτή τη στιγμή είμαι τραγουδιστής» ή «είμαι συνθέτης», τότε έχεις χάσει το παιχνίδι. Γι΄ αυτούς περνάει το πράγμα τελείως ανύποπτα: είναι μέσα στην ίδια τους την ζωή και γι΄ αυτό βγάζουν φοβερή δύναμη. Πώς να γίνει όμως που εμείς μολυνθήκαμε από τον ιό της γνώσης; Ποια γνώση; Η γνώση είναι απόγνωση.
Έχεις γράψει μουσική και για ένα θεατρικό έργο, Το ημερολόγιο της άμμου.
Και για άλλο έχω κάνει, για την Μοιρασιά του Διαβόλου του Πάτρις Μελκιό, που ανέβηκε στην Θεσσαλονίκη σε σκηνοθεσία Πέτρου Σεβαστίκογλου. Στον καινούριο δίσκο μάλιστα, θα έχω δυο κομμάτια, μεταλλαγμένα, που χρησιμοποίησα κι εκεί.
Αυτές τις δουλειές σου για το θέατρο δεν έχεις σκεφτεί ποτέ να τις εκδώσεις ολοκληρωμένες;
Όχι, όχι, δεν νομίζω ότι στέκουν από μόνες τους. Κι αυτά, έτσι όπως τα βάζω, τα βάζω με αρκετές παραλλαγές μέσα και προσθέτω πράγματα. Ούτε μουσικές που έκανα για τον κινηματογράφο χρειάζεται να βγουν, παρότι μου είπαν: «Γιατί δεν τα βγάζεις;». Γιατί πάντα η προσέγγιση μου έχει μια ταπεινότητα, δηλαδή θέλω πιο πολύ να υπηρετήσω αυτό που θέλει ο σκηνοθέτης. Γενικά είμαι πολύ διστακτικός, ειδικά με τον κινηματογράφο, διότι συνήθως, η μουσική είναι δεκανίκι.
Ο κινηματογράφος είναι μια διαφορετική περίπτωση από το θέατρο, γιατί το θέατρο εμπεριέχει και τον αυτοσχεδιασμό.
Ακόμα και κει όμως πάντα, μπορώ να σου πω ότι προτιμάω αυτά που βλέπω να έχουν όσο το δυνατόν λιγότερη μουσική. Ας πούμε, μου αρέσουν πάρα πολύ οι ταινίες των αδερφών Ντάρντεν. Κάνουν ταινίες όπου δεν υπάρχει καθόλου μουσική μέσα, τίποτα.
Εσύ δηλαδή στις εμφανίσεις σου δεν σκέφτεσαι κάποια στιγμή να εντάξεις ένα θεατρικό δρώμενο; Κάτι σαν εξέλιξη.
Μα δεν είναι εξέλιξη αυτό το πράγμα. Δείχνει αδυναμία να κρατήσεις τον κόσμο με αυτό που έχεις στα χέρια σου, ας πούμε με τα τραγουδάκια. Σκέφτηκα κάποια στιγμή ίσως κάποιο χορευτικό, κάτι τέτοιο, αλλά δεν νομίζω ότι έχει νόημα. Δεν μπορώ να το κάνω κιόλας. Το μόνο που μπορώ να παίξω, σαν βλάχος απ΄ το βουνό, είναι την Γκόλφω.
Ούτε καν τον Τάσο;
[Γέλια…]
Βλέπεις δηλαδή και θέατρο και κινηματογράφο;
Κινηματογράφο πολύ, θέατρο λιγότερο…
Ξέρω επίσης ότι διαβάζεις πολύ.
Όχι πάρα πολύ. Δεν έχω χρόνο να διαβάσω, αλλά, απ΄ αυτά που διαβάζω, τουλάχιστον το 90% είναι ποίηση. Νομίζω ότι η ποίηση είναι ο πιο σύντομος τρόπος για να φτάσεις στην αλήθεια. Στον καινούριο δίσκο που θα κάνω, έχω ένα, ας πούμε τραγούδι του οποίου τα λόγια είναι απόσπασμα από ένα ποίημα του Λόρκα. Πολύ δυνατά λόγια: Όνειρο η ζωή δεν είναι κι όποιος πόνεσε στον πόνο, πάντοτε θε να πονάει, κι όποιος θάνατο φοβάται θα τον κουβαλάει στους ώμους. Κι επίσης, έχω κι άλλο ένα τραγούδι ή μάλλον όχι τραγούδι, μουσική είναι μόνο, που λέγεται «Ο σκύλος των άστρων» και είναι φράση του Καρούζου. Θεωρώ ότι ο Καρούζος ήταν πολύ μεγάλος ποιητής. Το χρησιμοποίησε νομίζω και ο Χρήστος Θηβαίος σε ένα τραγούδι: Είμαι ο σκύλος των άστρων / με τα μάτια κοιτάζω ψηλά / με τα χέρια γιορτάζω τη λάσπη.
Θέλεις να μου πεις γι αυτήν εδώ τη δουλειά που σκαρώνεις τελευταία;
Η Βροχή Από Κάτω λέγεται. Το πήρα από ένα ποίημα που έλεγε στο περίπου -οι γριές στο χωριό μου ακούνε την βροχή της μοναξιάς να πέφτει στις οροφές των σπιτιών και όταν γυρίζουν απ΄ το άλλο πλευρό έρχεται η βροχή από κάτω.
Και που βασίζεται περισσότερο αυτή τη φορά: στο στίχο ή στη μουσική;
Βασίζεται στο ακατανόητο.
Δηλαδή;
Δηλαδή, ασυναίσθητα, χωρίς να το προγραμματίσω, αυτή η δουλειά προσεγγίζει την παραδοξότητα. Περισσότερο από κάθε άλλη φορά προσπαθώ να ανιχνεύσω καινούρια συναισθήματα για μένα. Αυτό είναι το βασικό πράγμα.
Πόσα τραγούδια έχει μέσα ο καινούργιος δίσκος;
Δεκατρία και ένα ρεμίξ.
Το ρεμίξ πως προέκυψε;
Πήραμε ένα κομμάτι -Άυπνη Πόλη λέγεται- και το επεξεργαστήκαμε διαφορετικά. με πρωτεργάτη τον Μπαντούκ. Βάλαμε μέσα άλλα όργανα, κρατήσαμε κάποια. Μια άλλη εκδοχή, ας πούμε.
Τραγουδάς σε όλα εσύ ή υπάρχει και κάποια άλλη φωνή που συνδράμει;
Οδηγήθηκε εκεί το πράγμα, σε ένα πολύ προσωπικό δίσκο, που αναγκαστικά λέω εγώ, απλά σε δύο κομμάτια συμμετέχει η Μάρθα Φριντζήλα ανορθόδοξα: στο ένα απαγγέλλοντας ένα απόσπασμα του Λόρκα στα ισπανικά [νομίζω ότι της πάνε πάρα πολύ τα ισπανικά, να την ακούσεις να τραγουδάει ισπανικά είναι καλύτερα από να τραγουδάει ελληνικα!] και στο δεύτερο κομμάτι είναι που συνοδεύει τη γιαγιά μου, όχι ταυτόχρονα, «από πάνω», σ΄ ένα τραγούδι όπου την έβαλα τη φουκαριάρα τη Μάρθα να σιγοψιθυρίζει το ίδιο τραγούδι τρώγοντας σταφύλια.
Αυτό το κομμάτι ακούσανε στη Lyra και τους πέσανε τ΄ αυτιά.
Έχεις πει κάποια από τα νέα τραγούδια σε ζωντανές εμφανίσεις;
Σε ζωντανές εμφανίσεις έχω πει δύο κομμάτια: τη Βάλια Κάλντα, δηλαδή τη ζεστή κοιλάδα, ένα μέρος πολύ όμορφο, προστατευμένο, όπως το είδα εγώ με την στρεβλή μου ματιά.
Και το άλλο είναι ένα που έλεγα μερικές φορές προς το τέλος. Αφορμή να το γράψω ήταν ένα τραγούδι του Άκη Πάνου -δεν ξέρω τον τίτλο, το τραγουδάει νομίζω η Λίτσα Διαμάντη- εκείνα που δε λέγονται, αυτά τι να τα κάνω;
Πιστεύω ότι κάθε άνθρωπος έχει μέσα του πράγματα που δεν τα έχει πει ποτέ, ίσως γι αυτό οι εξομολογήσεις να είναι τόσο ευεργετικές, γιατί είναι βαρύ φορτίο αυτό. Εγώ, επειδή δεν έχω μπει σε τέτοιες διαδικασίες, έχω δηλαδή πολύ πράγμα μέσα, κάθισα κι έγραψα ένα τραγούδι που λέγεται Ορυχεία. Δεν ξέρω αν το άκουσες κάποτε. Το παίζω λίγες φορές γιατί είναι πρωτόλειο, είναι απλό, είναι πάρα πολύ απλό, δεν έχει καμιά ιδιαίτερη μελωδική γραμμή. Λέει: Σε ορυχεία σκοτεινά / πετάω τα σκουπίδια / όσα μου έφερε η ζωή / μα όσα κι εγώ της πήγα.
Και μετά χρησιμοποιώ τη φράση από το τραγούδι του Πάνου: Εκείνα που δε λέγονται / δε λιώνουν σε καμίνι / που θα τα πάρει ο διάβολος να κάνει κομποσκοίνι.
Και τελειώνω: Πολλές φορές προσπάθησα / μα αυτά τα γαμημένα / αντί να βγουν στα χείλη μου / φυτρώνουν στον αυχένα. Δεν είναι τα άλατα λοιπόν που δημιουργούν το αυχενικό, Δήμητρα, είναι αυτά που δεν βρίσκουν δρόμο να βγουν έξω.
Εκείνα που δε λέγονται. ε; Εγώ νόμιζα πως τα ΄λεγες όλα.
Η αλήθεια είναι ότι όντως μέσα από τη μουσική ένα σημαντικό που συμβαίνει είναι αυτό: μια μορφή εξομολόγησης.
Επειδή ζούμε σε μια εποχή όπου όλοι πάνω-κάτω διαθέτουμε μια κάμερα και βγάζουμε τις εικόνες που θέλουμε, θα σε ενδιέφερε να κάνεις και συ κάτι τέτοιο συνδυασμένο με τη μουσική σου; Ίσως να κυκλοφορήσεις ένα dvd;
Ήδη είχαμε μια σκέψη με τον Κώστα Θεοδώρου, που έκανε την ενορχήστρωση σε πολλά κομμάτια και ο οποίος είχε μια κάμερα και κάποιες στιγμές τράβηξε πλάνα απ΄ τις ηχογραφήσεις. Είχαμε σκεφτεί να κάνουμε κάτι…
Ως τώρα πάντως, κανένα σου τραγούδι δε συνοδεύεται από βιντεοκλίπ.
Δεν είχα ποτέ τη διάθεση, επειδή θεωρούσα πάντα ότι η μουσική, από μόνη της είναι πιο λυτρωτική, πιο απελευθερωτική, αφήνει τη δυνατότητα να μπεις μέσα και να αλωνίσεις περισσότερο από το τραγούδι. Το τραγούδι με τα λόγια σε περιορίζει: τα λόγια σε βάζουν σε ένα δρόμο. Υπάρχουν στιχάκια πολύ συγκεκριμένα, που κάνουν αυτό το δρόμο, μονοπάτι στενό. Υπάρχουν όμως και άλλα που έχουν πολύ μεγαλύτερο χώρο για σένα. Παρόλα αυτά δεν έχουν την λυτρωτική ελευθερία που προσφέρει η μουσική. Αν βάλεις και εικόνα, νομίζω θα το καθορίσεις ακόμα περισσότερο. Είναι σα να δίνεις κατά κάποιο τρόπο -μπορεί να κάνω και λάθος, δεν ξέρω- μασημένη τροφή στον άλλο. Έτσι ήμουν διστακτικός. Ίσως να υπάρχουν ταλαντούχοι και εξαίρετοι κινηματογραφιστές που μπορούν να κάνουν ωραία πράγματα. Μου φαίνεται όμως ότι σπανίζουν.
Γι΄ αυτό που έλεγες όμως με το dvd, έχουμε εδώ και καιρό που κάνουμε μια προσπάθεια, δηλαδή, έχουμε γυρίσματα πολλών ωρών από συναυλίες. Η Μάρθα έχει πάντα μια κάμερα μαζί της.
Έχετε γράψει και κάποια περιοδεία με τους Λαϊκεδέλικα;
Ναι.
Στην Ικαρία, ας πούμε, είχατε πάει…
Για πότε λες; Πριν σκορπίσει το σχήμα;
Ναι, πριν σκορπίσει το σχήμα.
Ναι, το dvd αυτό αναφέρεται κυρίως σε αυτή την περίοδο και είναι ευτυχής συγκυρία, γιατί ήταν πολύ ωραία κατάσταση.
Όντως, με τους Λαϊκεδέλικα φαίνονταν ότι είχες φτιάξει μια καλή κατάσταση.
Ναι, το χαιρόμουν πολύ, το γιόρταζα δεόντως και ήταν και ένας απ΄ τους λόγους που , ενώ εγώ δεν πίνω, είμαι τελείως ξενέρωτος, πάνω στη σκηνή έπινα μέχρι να γίνω ίσως και ρεζίλι μερικές φορές. Οι λόγοι, όπως διαπίστωσα εκ των υστέρων -γιατί κάθομαι και τα ψάχνω λίγο αυτά- ήταν δύο: ή έπινα για να το γιορτάσω, γιατί το φχαριστιόμουν αυτό που γινόταν ή -που κι αυτό συνέβαινε αρκετές φορές- δεν ήμουν σε καλή κατάσταση να τραγουδήσω, δηλαδή δεν είχα το σθένος (πολλές φορές με πιάνουν τα διαόλια μου ότι αυτά που γράφω δεν αξίζουν τίποτα).
Και αν είσαι τίμιος πρέπει εκείνη τη στιγμή, που συμβαίνει αυτό το πράγμα, να το πεις και να σταματήσεις και να δώσεις πίσω και τα εισιτήρια των ανθρώπων, γιατί διαφορετικά είναι απάτη αν δεν το νιώθεις.
Σε αυτές λοιπόν τις περιπτώσεις, επειδή ήταν πολύ δύσκολο να γίνει αυτό καταστροφικό για όλους, προτιμούσα να καταστρέψω τα συκώτια μου. Ο σκληρός εαυτός που έχω μέσα μου είναι ένας πάρα πολύ σκληρός κριτής που δε χαρίζει κάστανα ούτε σε μένα αλλά ούτε στα αγαπημένα μου πρόσωπα. Είμαι σκληρός, και ήμουν και πολύ σκληρός και με τα παιδιά μου, δηλαδή ποτέ δεν είχα στα μάτια γράσα για να νομίζω ότι τα παιδιά μου ήταν τα καλύτερα που υπάρχουν. Σχεδόν ποτέ δεν τους επιβράβευσα. Όταν ήταν να τους μαλώσω ή να δείξω ότι αυτό που έκαναν δεν ήταν σωστό, ήμουν πρώτος. Αλλά όταν κάνανε κάτι καλό δεν πήραν κουβέντα από μένα και δεν ξέρω αυτό τι τους άφησε μέσα, θα φανεί με τον καιρό. Κακώς αυτό, πολύ κακώς. Πάντως έτσι ήμουν και με τον εαυτό μου. Πάρα πολύ αυστηρός, οπότε έπινα για να χαλαρώσω και να μπορέσω να βγω και να πω τα τραγούδια με διάθεση και με σθένος.
Έπειτα από τον νέο δίσκο, ποια είναι τα σχέδια για το μέλλον;
Δεν ξέρω. Όσα πάνε κι όσα έρθουν. Θα συνεχίσω πάντως να παρακολουθώ τον φοβερότερο αγώνα κατς που διεξάγεται εδώ και πολλούς αιώνες: τέχνη εναντίον της φθοράς. Μακροπρόθεσμα νομίζω ότι γέρνει προς την φθορά η νίκη. Η τέχνη θα πέσει στο καναβάτσο κι αυτή όμως σε κάποιους γύρους ρίχνει από καμιά γροθιά. Αν δεν υπήρχε η φθορά δε θα υπήρχε και η τέχνη. Κουβέντες μεγάλων ανδρών [Γέλια]. Μου φαίνεται θα γράψω κι εγώ βιβλίο.
Ό,τι κι αν συμβεί πάντως στο μέλλον, το πιο πιθανόν είναι ότι θα ξεκινήσει εκτός Αθηνών. Αλήθεια, πως βλέπεις την καθημερινότητα στην επαρχία; Τι πιστεύεις για τους νέους εκεί; Έχω την εντύπωση ότι ζουν καλύτερα από τους νέους στην Αθήνα.
Η κυριαρχία της τηλεόρασης δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ιδιαιτερότητες. Οι περισσότεροι, κατά τη γνώμη μου, ζουν χωρίς βασανιστικά ερωτήματα, χωρίς διάθεση για κάτι καλύτερο. Υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις. Υπάρχουν παρέες στο Άργος Ορεστικό, στη Δράμα, στην Ικαρία, στην Κρήτη, παιδιά που έχουν πάρει τις τύχες στα χέρια τους, κάνουν ωραία πράγματα, και νιώθεις χαρά που τα βλέπεις και αισιοδοξία για τη ζωή.
Την Αθήνα πως την βλέπεις;
Με τα κιάλια.
Τόσο χάλια δηλαδή;
Κιάλια είπα, όχι χάλια. Δεν μπορώ να πω χάλια, αλλά εγώ δε θα ζούσα στην Αθήνα, δε θέλω. Θα μπορούσα να ζήσω όπως μπορεί ο καθένας να ζήσει οπουδήποτε.
Γενικά με τα ταξίδια τα πας καλά; Ταξιδεύεις;
Ενώ υποτίθεται ότι μου αρέσουν, έκανα τρία ταξίδια και τα τρία στην Ιταλία. Δεν έχω πάει πουθενά αλλού.
Στην Ιταλία που πήγες;
Την πρώτη φορά στη Ρώμη. Τη δεύτερη στη Φλωρεντία και στη Σιένα. Την Τρίτη φορά πήγα στην κάτω Ιταλία και στη Σικέλια. Έχω μια αίσθηση ότι είμαι περισσότερο Ιταλός απ΄ ότι Έλληνας και μερικά τραγούδια, όπως το Απόψε έχουν πολύ Ιταλία μέσα τους.
Συμφωνείς ότι το Απόψε είναι μοναχικό κομμάτι;
Αυτά δεν εξηγούνται, αλλά ακόμα κι αν ήξερα να σου πω, δεν θα το έλεγα. Διότι στην τέχνη, η λύτρωση έρχεται όσο πιο πολύ βάζει κανείς τον εαυτό του μέσα. Όταν διαβάζεις ένα βιβλίο, φεύγεις απ΄ τις λέξεις και φτιάχνεις τα πρόσωπα, τα κτίρια και γι΄ αυτό, όσες φορές γίνονται κινηματογραφικές ταινίες σε ξενερώνουν. Γιατί έχεις φτιάξει εσύ κάτι το δικό σου. Εκεί λοιπόν είναι η λύτρωση στην τέχνη. Όταν βάζεις το δικό σου μέσα. Είναι κακό να κάτσω εγώ και να σου πω ότι αυτό που σκέφτεσαι ή αυτό που ένιωσες δεν έχει νόημα.
Και ένα για το τέλος. Θέλω την ερμηνεία της Βέρας. Πολύ παράξενο τραγούδι αυτό.
Οι παντρεμένοι δεν πρέπει να τρώνε ψάρια.
Γιατί;
Γιατί, όπως λέει και το τραγούδι, θα πεταχτεί η βέρα και θα ξαναγυρίσει στα δάχτυλα τους.