Συνέντευξη στο περιοδικό "In Fact"

"Δεν είμαι πλήρως απαισιόδοξος. Μπορεί να κάνουμε το θαύμα"

Συνέντευξη: Μαρίνα Τσαματσούλη

Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου είναι μία ευχάριστη και ταλαντούχα περίπτωση Έλληνα συνθέτη, στιχουργού και τραγουδιστή. Η μουσική του συνήθως εντάσσεται στην "έντεχνη μουσική" και συνδυάζει στοιχεία ροκ, λαϊκής και παραδοσιακής ελληνικής μουσικής. 0 ίδιος έχει αναφέρει χαριτολογώντας σε συνέντευξη του ότι δεν είναι καλλιτέχνης έντεχνης μουσικής αφού θεωρεί τον εαυτό του άτεχνο. Μιλάει χωρίς ενδοιασμούς, χειρίζεται άψογα την ελληνική γλώσσα και φτιάχνει στίχους ανάλογους με αυτούς των ποιητών. Με τη μουσική του παρακολουθεί, καταγράφει και ελπίζει για την κρίση.

IN FACT: Λένε ότι η μουσική είναι μεγάλη διότι είναι πρωτότυπη. Και λέγοντας πρωτότυπη, σημαίνει ότι ακριβώς δεν μπορούμε να την εξηγήσουμε. Εσείς τι θέλετε να εξηγήσετε με την μουσική σας;

Πιστεύω ότι η τέχνη δεν είναι για να εξηγεί αλλά για να δημιουργεί Βιώματα. Η -σχεδόν προδιαγεγραμμένη- ενασχόλησή μου με τη μουσική δεν έγινε για να εξηγήσω κάτι. Είναι στήριγμα για μένα, με βοηθάει ν' αντέξω κι ίσως είναι στήριγμα και για κάποιους άλλους.

IN FACT: Νιώθετε ως ένας ανεξάρτητος τραγουδοποιός ή αλλιώς περιπατητής της μουσικής και των στίχων ή έχετε βιώσει στιγμές που εγκλωβιστήκατε στο σύστημα;

Δεν έχω εγκλωβιστεί σε κανένα σύστημα κι ούτε έχω κάνει κάποια παραχώρηση όσον αφορά την εναοχόλησή μου με το τραγούδι. Ζω μακριά από τα κέντρα, δεν εμφανίζομαι στην τηλεόραση πουλώντας την ψυχή μου για λίγη αναγνωρισιμότητα και γενικά κάνω ότι μου κατέβει στο κεφάλι.

IN FACT: Πόσο βαθύ είναι το μονοπάτι της έμπνευσης; Και κατά πόσο σας φοβίζει η απώλεια της έμπνευσης;

Αυτό που λέμε έμπνευση είναι κατ εμέ η σύνδεση με το συλλογικό ασυνείδητο. Είναι μια διαδικασία κάθαρσης και όποιος τη βιώσει την αποζητά για όλη του τη ζωή. Σίγουρα θα με θλίψει αφάνταστα η στιγμή που θα καταλάβω ότι δεν υπάρχει πια. Θα είναι ένα προοίμιο θανάτου για μένα.

IN FACT: Επενδύετε αρκετά στους στίχους και το νόημα τους; Τελικά τι έχει περισσότερη σημασία σε ένα τραγούδι ο στίχος ή η μουσική;

Κλασική δημοσιογραφική ερώτηση! Σημασία έχει αυτά τα δύο να είναι τόσο ταιριαστά, να έχουν τόσο μεγάλη συνάφεια, ώστε να μην μπορείς να ξεχωρίσεις κάποιο. Κάθε ένα έχει τα προτερήματα και τα μειονεκτήματα του. Η μουσική, ας πούμε, επειδή έρχεται από έναν άγνωστο κόσμο κι επειδή η δημιουργία της ελάχιστα περνά από τη λογική διαδικασία δημιουργεί πολύ περισσότερες και λεπτές συναισθηματικές αποχρώσεις, αφήνει άπλετο χώρο στον ακροατή να βάλει τον εαυτό του. Ίσως είναι όμως πιο βραδυφλεγής. Από την άλλη μεριά, ο στίχος, περιορίζει μεν τα συναισθήματα-μέσω των λέξεων, των εικόνων και των νοημάτων- αλλά είναι πιο ευθύβολος. Βρίσκει πιο γρήγορα το στόχο.

IN FACT: Γιατί είστε τόσο κοσμαγάπητος; Ποια χορδή του κόσμου αγγίζετε με τέτοια μαεστρία;

Νομίζω έχει να κάνει με το συλλογικό ασυνείδητο, στο οποίο αναφέρθηκα και προηγουμένως. Ενώ φαινόμαστε σαν ξεχωριστά νησάκια στον ωκεανό, από κάτω έχουμε ένα κοινό υπόστρωμα που μας ενώνει όλους. Οτιδήποτε λοιπόν μας υπενθυμίζει αυτή την ενότητα το αγαπάμε, γιατί στην καθημερινότητα μας νοιώθουμε αβάσταχτα μόνοι.

IN FACT: Με αφορμή τη συναυλία σας στην Περιφέρεια, έχετε σκεφτεί πόσο διαφορετικός θα ήσασταν αν δεν είχατε γευτεί την καθημερινότητα της επαρχίας;

Ποιος μπορεί να ξέρεί; Δεν θα δοκιμάσουμε ποτέ εναλλακτικές δυνατότητες στη ζωή μας.

IN FACT: Από την άλλη πόσο στοιχίζει σε έναν καλλιτέχνη να είναι μακριά από το κέντρο των εξελίξεων;

Αρκετά σε κόπο και χρήμα αλλά αυτά που κερδίζω είναι περισσότερα. Κερδίζω χρόνο και χώρο.

IN FACT: Η εποχή των μνημονίων, της κρίσης, της φτώχειας που ζούμε, δεν γεννά λαϊκά και «μελλοντικά» «παραδοσιακά» τραγούδια;

Η λαϊκότητα, που είναι το μεγάλο ζητούμενο, δεν ξέρω αν έχει να κάνει τόσο με την ανέχεια της ζωής όσο με την πηγαία δυνατότητα του δημιουργού να παράξει λαϊκό έργο. Κάποιοι το έχουν και κάποιοι δεν το έχουν. Να σημειώσω ότι για μένα λαϊκό, στις εποχές -τουλάχιστον- που διανύουμε, είναι το δημιούργημα εκείνο που θα αγγίξει και τους ανύποπτους και τους βαθειά υποψιασμένους. Και θα το κάνει αυτό για πολλά χρόνια.

IN FACT: Ποιος πιστεύετε ότι πρέπει να είναι ο ρόλος της μουσικής και των ανθρώπων της σήμερα στη δύσκολη εποχή που διανύουμε και ποιος ο δικός σου ρόλος; Και το ρωτώ με αφορμή την πρόσφατη συναυλία στο Μεσολόγγι, όπου σας άκουγαν με θαυμασμό τόσοι φίλοι της μουσικής σας. Διαισθάνεστε πόσο λυτρωτικός μπορεί να είστε μέσα σε μια νύχτα σε ανθρώπους που ίσως βιώνουν άσχημες καταστάσεις με το φως της ημέρας;

Γενικά θα ήταν καλό να αποφεύγουμε τα πρέπει και τους ρόλους γιατί είναι μαύρες τρύπες που πρέπει να τις τροφοδοτούμε με ψεύδη. Ειδικά δε στην τέχνη, το να πιστεύεις ότι παίζεις κάποιο ρόλο στη ζωή των άλλων, σε αποτρέπει από το να είσαι αυθεντικός και μάλλον αυτό που θα βγάλεις θα είναι μούφα. Κι αν διαισθάνεσαι κάτι, καλό είναι να το ξεχνάς. Μόνο τότε η μουσική σου θα έχει την πιθανότητα να συγκινήσει.

IN FACT: Πως Βλέπετε την Ελλάδα μέσα στον τωρινό κόσμο; Που οφείλεται αυτή η τεράστια αδυναμία να συγκροτηθεί μια πολιτική κοινωνία που να αντισταθεί στην οικονομική δίνη των τρόικανών;

Η πλειοψηφία των συνανθρώπων είναι ποτισμένη στο φόβο και την παθητικότητα, που τόσα χρόνια σταλάζει μέσα μας το κακοφορμισμένο σύστημα( κράτος, μμε, χρηματοπιστωτικές ύαινες). Πρέπει να κάνουμε την υπέρβαση και να τα αποτινάξουμε από πάνω μας. Και την υποβόσκουσα οργή να τη μεταπλάσουμε σε αλληλεγγύη και όχι σε αλληλοεξόντωση. Δεν είμαι πλήρως απαισιόδοξος. Μπορεί να κάνουμε το θαύμα.

IN FACT: Στους νέους που φεύγουν σήμερα από την Ελλάδα για να αναζητήσουν στο εξωτερικό μια καλύτερη δουλειά και μια καλύτερη ζωή τι έχετε να πείτε;

Να μην αφήσουν τα γεωγραφικά σύνορα να γίνουν και σύνορα της ψυχής τους.

IN FACT: Λένε ότι εκεί που σταματάει η λογική αρχίζει ο στρατός. Σήμερα Βλέπουμε την εμφάνιση ενός νέου κομματικού συστήματος της Χρυσής Αυγής. Πιστεύετε κι εσείς ότι είναι η εποχή του τέλους της λογικής;

Κατ αρχήν, επειδή έχω πάει φαντάρος, δεν συμφωνώ με την πιο πάνω ρήση. Αντίθετα πιστεύω ότι ο στρατός είναι το άκρον άωτον της λογικής. Της λογικής του συστήματος. Πάμε στη Χρυσή Αυγή. Το ότι είναι στρατόκαυλοι, το ότι έχουν την εύνοια των σωμάτων ασφαλείας και την ανοχή μεγάλου μέρους του κρατικού μηχανισμού δείχνει καθαρά ότι δεν είναι ένα αντισυστημικό μόρφωμα αλλά ακριβώς το αντίθετο. Να σου πω την αλήθεια, τους λυπάμαι ειλικρινά, γιατί ο φόβος και ο πόνος που προξενούν, κάποια στιγμή θα λεκιάσει την ψυχή τους. Χαμένοι, όπως όλοι μας, στο χάος της ύπαρξης, βρήκαν αποκούμπι στην καθαρότητα της φυλής, την υπακοή και τη Βία. Ατύχησαν. Κι εγώ έχω δαίμονες που με κατατρέχουν αλλά δεν θα ρίξω το Βάρος στους άλλους.

IN FACT: Επειδή όλοι υποτιμάμε τον αριθμό των ηλιθίων ανάμεσα μας και κάθε τόσο μας αιφνιδιάζουν πρόσωπα «υπεράνω υποψίας» νομίζετε ότι ίσως να έχει έρθει καιρός να ξανασυστηθούμε;

Περιστασιακά όλοι γινόμαστε ηλίθιοι. Ας πούμε όταν είμαστε ερωτευμένοι. Ή όταν ζοριζόμαστε στην τουαλέτα. Γι' αυτό, ας αποκτήσουμε πρώτα επίγνωση του τι είμαστε εμείς και μετά ξανά συστηνόμαστε.

IN FACT: Ποιο σκηνικό σας σόκαρε τελευταία τόσο, που σας ανάγκασε να αραδιάσετε στο χαρτί στίχους και μουσική, ακόμη κι αν εμείς δεν τους γνωρίζουμε ακόμη;

Οι μετανάστες που πνίγονται στην προσπάθεια τους να συναντήσουν μια ήμερη ακτή.