Συνέντευξη στο περιοδικό "Εποχές"

Συνέντευξη στον Χρήστο Γιαλαμά

Επιμέλεια, φωτογραφίες: Χρήστος Γιαλαμάς

«Όσες κι αν χτίζουν φύλακες / κι αν ο κλοιός στενεύει /

ο νους μας είναι αλήταριο/ π' όλο θα δράπετεύει.»

Το παραπάνω δίστιχο αποτυπώνει με το καλύτερο δυνατό τρόπο τι επιδιώκει κανείς από τα τραγούδια του, εκ Λαρίσης προερχόμενου τραγουδοποιού, Θανάση Παπακωνσταντίνου. Κατακλυζόμενοι, συνεχώς, από μουσικά ακούσματα και στιχουργήματα αμφιβόλου ποιότητας και προθέσεων αναζητούμε μια διέξοδο στην «πληγωμένη» αισθητική μας. Τα τραγούδια του Θανάση, όπως συνηθίζουμε απλά και λιτά να τον προσφωνούμε, αποτελούν το καταλληλότερο όχημα για το νου μας να ταξιδέψει. Ένας αέρας πεχλιβάνης, λοιπόν, αναλαμβάνει να μας ταξιδέψει από το θεσσαλικό κάμπο ως τη ζεστή κοιλάδα της Βάλια Κάλντα, στους μαύρους κέδρους του Λιβάνου και στις λειχήνες του Αραράτ, από το ακριτικό Καστελόριζο και τη Λήμνο στον Όλυμπο και στη Μελούνα, από τα επίγεια στον αστερισμό της Ανδρομέδας και το κυριότερο στα ενδώτερα των συναισθημάτων μας. Πολλοί έχουν χαρακτηρίσει τις συναυλίες του Θανάση Παπακωνσταντίνου ως μια μυσταγωγική διαδικασία. Πραγματικά φαντάζει αδύνατη οποιαδήποτε προσπάθεια αντίστασης στη γοητεία της πρόκλησης αυτού του ιδιαίτερου ταξιδιού.

Κάτι ανάλογο έλαβε χώρα και πριν λίγες βδομάδες στο κατάμεστο πραγματικά Θέατρο Βράχων του δήμου Βύρωνα. Αξιοσημείωτο είναι άλλωστε και το κατόρθωμα δημιουργίας ενός πυρήνα φανατικού κοινού που συνεχώς διευρύνεται και τον ακολουθεί πιστά σ' όλη την Ελλάδα, χωρίς να υπάρχει από τον ίδιο καμμία διάθεση έκθεσης στα media και ειδικά στην τηλεόραση υπο τη μορφή συνεντεύξεων και video-clips. Αποκλειστικότητα του κοινού αυτού είναι και η δημιουργία μιας ιδιόμορφης μορφής τουρισμού, του «συναυλιοτουρισμού», καθώς ομάδες ακροατών λειτουργώντας σαν νομάδες τον ακολουθούν απ' άκρη σ' άκρη. Ακούσαμε, λοιπόν, ένα ετερόκλητο μουσικά πρόγραμμα (το οποίο φαινόταν να συντίθεται ακριβώς εκείνη τη στιγμή αιωρούμενο ανάμεσα στις μουσικές ανησυχίες των μελών της μπάντας). Περιελάμβανε ασφαλώς πολλές αναφορές στην προσωπική δισκογραφία του Θανάση Παπακωνσταντίνου, ενώ ακούσαμε πολλά από τα «καινούρια διαμαντάκια» που αναμένονται στις νέες μελλοντικές κυκλοφορίες και τα οποία εδώ και καιρό παίζονται στις συναυλίες (Βάλια Κάλντα, Περσεφόνη, 360 χλμ, Ο διάφανος, Το κομμωτριάκι κ.α.). Επιπλέον παίχτηκαν παραδοσιακά, ακριτικά τραγούδια και βαΐτικα κάλαντα, ρεμπέτικα έως ξένα ροκ κομμάτια του Tom Waits και των Beastie Boys. Η «μπουζουκομάνα» και το ούτι συνδυάστηκαν απόλυτα με τον σκληρό ηλεκτρικό ήχο προσφέροντας ένα σαγηνευτικό αποτέλεσμα. Άλλωστε «η μουσική είναι μία», όπως μας είπε ο ίδιος ο Θανάσης τον οποίο και συναντήσαμε λίγο πριν την έναρξη της συναυλίας να μας πει δυο λόγια με αφορμή την κυκλοφορία της καινούριας του δουλειάς. Μάλιστα, καθώς είχε περάσει αρκετά η ώρα (η συναυλία κράτησε 4 ώρες περίπου), ένας δικαστικός παρακείμενης πολυκατοικίας απείλησε πως θα καλούσε την αστυνομία και τότε ο Θανάσης του αφιέρωσε το «Αερικό», το τραγούδι που περιέχει το προαναφερθέν δίστιχο.

Να δούμε, όμως, πρώτα τη διαδρομή του ως εδώ. Καταγόμενος από τον Τύρναβο Λάρισας, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, εξάσκησε για αρκετά χρόνια το επάγγελμα του μηχανολόγου-μηχανικού. Το 1982 εμφανίζεται για πρώτη φορά στη μουσική σκηνή, λαμβάνοντας μέρος στους μουσικούς αγώνες Κέρκυρας, που διοργάνωνε ο Μάνος Χατζιδάκης με το τραγούδι «Η χελώνα» και ερμηνευτή τον Πάνο Τσαπάρα. Δισκογραφικά, η πρώτη του εμφάνιση πραγματοποιείται το 1984 στο δίσκο του Βασίλη Παπακωνσταντίνου με δύο τραγούδια, το μετέπειτα «σουξέ» Ο μάυρος γάτος και το Λεγεωνάριο. Η πρώτη του αυτόνομη δισκογραφική δουλειά τοποθετείται χρονικά στο 1993 και τιτλοφορείται «Αγία Νοσταλγία» σε παραγωγή Νίκου Παπάζογλου. Με τη συνεργασία του Σωκράτη Μάλαμα, ο οποίος συμμετείχε και ερμηνευτικά μαζί με τη Μελίνα Κανά, κυκλοφορεί το 1995 το δεύτερο δίσκο του «Στην Ανδρομέδα και στη γη», ο οποίος και περιέχει πολλά αγαπημένα του κοινού κομμάτια. Ακολουθούν δύο δουλειές με κύρια ερμηνεύτρια τη Μελίνα Κανά (Της αγάπης γερακάρης, Λάφυρα) και ολοκληρώνεται η δισκογραφική του πορεία με δυο διαφορετικού ύφους δουλειές, περισσότερο πειραματικές και με διάχυτο τον ηλεκτρικό ήχο απόλυτα συνδυασμένο με ανατολίτικα στοιχεία, τον «Βραχνό Προφήτη» και την «Αγρύπνια». Ενεργή συμμετοχή και για δύο μέλη των «Τρυπών», του Γιάννη Αγγελάκα ερμηνευτικά και του Μπάμπη Παπαδόπουλου ενορχηστρωτικά. Πέρυσι το καλοκαίρι κυκλοφόρησε και ένα διπλό cd με ηχογραφήσεις από ζωντανές εμφανίσεις του Θανάση μαζί με τους Λαϊκεδέλικα (το όνομα της μπάντας) με τίτλο «Τα ζωντανά».

Η αναμονή για το καινούριο album έχει φτάσει στο αποκορύφωμά της από όλους τους πιστούς ακροατές του (και όχι μόνο). Για αυτό αρχικά τον ρωτήσαμε να μας πει δυο λόγια για την καινούρια δουλειά.

- Ο τίτλος του δίσκου είναι «Η βροχή από κάτω» και στοχεύει στα εσωτερικότερα των συναισθημάτων μας. Ελπίζω να κυκλοφορήσει μέσα στο Νοέμβριο.

- Τελικά ο δίσκος δε θα κυκλοφορήσει υπό την ετικέτα της Λύρα, σωστά;

- Ναι, θα είναι σε δική μου παραγωγή. Είναι γεγονός ότι οι δισκογραφικές εταιρείες λειτουργούν σαν εμπορικοί οργανισμοί.

- Απ' τα καινούρια τραγούδια που παίζονται εδώ και καιρό στις συναυλίες ποια θα περιλαμβάνονται σ' αυτήν την κυκλοφορία;

- Σίγουρα η Βάλια Κάλντα (που σημαίνει ζεστή κοιλάδα), και ίσως «Ο διάφανος». Δύο πάντως θα είναι. Τα υπόλοιπα σε μελλοντικές κυκλοφορίες.

- Τις οποίες πότε να τις αναμένουμε;

- Μπορεί και μες στον καινούριο χρόνο.

Ένα γεγονός που μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση από τις πρώτες μου ζωντανές επαφές με τη μουσική του Θανάση Παπακωνσταντίνου είναι το ότι όλοι τον προσφωνούσαν απλώς Θανάση, ακόμη και παιδιά πολύ μικρής ηλικίας. Και αυτό το διαπίστωσα και εμπειρικά όταν κατά την επαφή μας αβίαστα μου βγήκε η προσφώνηση «Θανάση…» και ο ενικός αριθμός και όχι οτιδήποτε άλλο. Ενδιαφέρον είναι το που αποδίδει αυτήν την οικειότητα με το κοινό του, από τη στιγμή που δεν εκτίθεται καθημερινά στα ΜΜΕ. «Απλά, δεν το παίζω. Είμαι αυτός που βλέπεις πάνω στη σκηνή. Σημαντική συμβολή έχει και ο συναισθηματικός κόσμος και η αυθεντικότητα των τραγουδιών. Από εκεί φαίνεται να πηγάζει αυτή η οικειότητα.

- Το γεγονός ότι μερικοί έχουν «καταχραστεί», ας μου επιτραπεί η έκφραση, αυτή την οικειότητα και σχεδόν σε όλες τις συναυλίες ανεβαίνουν πάνω στη σκηνή και χορεύουν, πως το σχολιάζεις;

- Δεν μπορώ να καταλάβω το λόγο γιατί ανεβάινουν κάποιοι από το κοινό πάνω στη σκηνή να χορέψουν. Μπορούν να το κάνουν και από κάτω. Εγώ δεν θα το έκανα ποτέ… Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος και για τα όργανα και λόγω καλωδιών να γίνει κάποια ζημιά. Δύο φορές μας έχουν σπάσει όργανα. Το απότέλεσμα είναι ότι και έγω νιώθω περισσότερο σφιγμένος και η μπάντα δεν μπορεί να αποδώσει καλά. Θέλω να υπάρχει μια διάθεση εκτροπής στις συναυλίες, να μην είναι "στημένα" τα πράγματα. Αλλά με μέτρο…"

- Μπορει να θέλουν να έλθουν απλά πιο κοντά σε σένα…

- Ναι ίσως να είναι αυτό

- Προτιμάς να παίζεις σε μεγάλους χώρους, όπως σήμερα, μπροστά από τρεις και τέσσερις χιλιάδες κόσμο ή νιώθεις πιο βολικά σε μικρότερους χώρους, πχ σ'ένα χωριουδάκι του νομού Λαρίσης το Μεταξοχώρι ή σε περιορισμένους κλειστούς χώρους;

- Σίγουρα στους μικρούς κλειστούς χώρους η ενέργεια του κοινού διαχέεται καλύτερα. Σου δίνεται η δυνατότητα να βλέπεις τον κόσμο μες στα μάτια. Αντίθετα στις μεγάλες συναυλίες δεν γίνεται αυτό. Δεν μπορώ να κοιτάξω κάτω από τη σκηνή. Ωστόσο, παρότι αρχικά σφιγμένος, στις μεγάλες συναυλίες η δυναμική που μπορεί να δημιουργήσει ο κόσμος είναι τεράστια.

- Με το Σωκράτη (σ.σ. Μάλαμα) υπάρχουν πέρα από τις επαγγελματικές και φιλικές σχέσεις, προετοιμάζετε κάποια συνεργασία;

- Ναι, σαφώς και υπάρχουν. Τίποτα δεν αποκλείεται

- Το χειμώνα τι προετοιμάζεται από πλευράς εμφανίσεων;

- Τίποτα. Δε θα κάνουμε καθόλου συναυλίες το χειμώνα

- Θανάση, σ' ευχαριστώ πάρα πολύ.

- Να' σαι καλά.

Αν όλα τα παραπάνω κέντρισαν το ενδιαφέρον σας, τότε σίγουρα αξίζει μία επίσκεψη σ' έναν διαδικτυακό τόπο, αφιερωμένο στο Θανάση, πολύ αξιόλογο και περιεκτικό σε πλειάδα πληροφοριών, www.koiladatwntempwn.gr, όπου υπάρχει και σχετικός πίνακας συζητήσεων. Εμείς ανανεώνουμε το ραντεβού μας για την επόμενη καλοκαιρινή συναυλία.