Συνέντευξη στο ηλεκτρονικό περιοδικό "Avopolis.gr"
Interviews: Θανάσης Παπακωνσταντίνου: Συνέντευξη - μαμούθ (μέρος Β')
Ημερομηνία δημοσίευσης: 29/6/2005
Κείμενο - Συνέντευξη: Κωνσταντίνος Τσάβαλος, Χριστιάννα Φινέ
Δώσε μου έναν ορισμό για το τι είναι ήρωας για σένα; Τώρα, ας πούμε, το 2005, τι μοντέλο ήρωα έχεις στο μυαλό σου;
Για μένα ήρωες είναι όλοι αυτοί που θυσιάζουν ένα κομμάτι του εαυτού τους ή και ολόκληρο τον εαυτό τους για να προσφέρουν τη χαρά στους άλλους. Δηλαδή που ξεπερνάνε αυτό το εγωκεντρικό στοιχείο. Αυτοί για μένα είναι οι καθημερινοί ήρωες, που μπορεί κάποιοι από αυτούς να έχουν γίνει γνωστοί και κάποιοι άλλοι που ίσως δε γίνουν ποτέ.
Έχει πλέον ουσία στην εποχή μας που δεν υπάρχουν ιδανικά όπως παλιότερα;
Και βέβαια έχει ουσία. Τ’ ότι ας πούμε, για παράδειγμα, υπήρχαν κάποιοι άνθρωποι, κάποιοι με το ζόρι και κάποιοι ηθελημένα, που πήγανε και καλύψανε το Τσέρνομπιλ και μετά πεθάνανε, ζήσανε χιλιάδες άνθρωποι. Εκείνη την εποχή ας πούμε στη Λάρισα που γεννηθήκανε τα παιδιά μου υπήρχε ραδιενέργεια. Αν δεν το ξέραμε μπορεί να υπήρχανε πολλά περισσότερα προβλήματα. Το ότι υπάρχουν άνθρωποι που ζούμε χάρη σε αυτούς, άσχετα αν δεν το ξέρουν. Τίποτα δεν είναι μάταιο. Τίποτα δε χάνεται.
Αλλά μέχρι ποιο σημείο είναι αυτό άξιο; Δηλαδή υπάρχουν πλέον πράγματι κοινά ιδανικά για τα οποία θα παλέψεις, κι αν στην τελική θα μπορέσει ουσιαστικά να υπάρχει αποτέλεσμα.
Θα το πιάσω από αυτό που σας έλεγα για τον Έριχ Φρομ, που έλεγε ότι αν εκτοπίσεις αυτή τη μοναχικότητα, υπάρχουν πολλοί τρόποι, κλπ, αλλά η λύτρωση δεν έρχεται. Στιγμιαία μόνο μπορείς. Η απάντηση που έδινε αυτός είναι αγάπη για τα πάντα. Αυτό που πιθανώς έλεγε και ο Χριστός ας πούμε… μάλλον αυτό είναι η λύση. Τώρα το ν’ αγαπάς κάποιον άνθρωπο και να είσαι σκληρός με τους άλλους δεν έχει αυτογνωσία, είναι πολύ εγωιστικό. Βέβαια, από την άλλη μεριά, ας πούμε για παράδειγμα από την οικογένειά μου, τον ένα παππού δεν τον γνώρισα, αντάξια σκοτώθηκε στο Γραμμο. Η γιαγιά μου και η οικογένεια μου τον κατακρίνουν γι’ αυτό γιατί άφησε τη γιαγιά μόνη της με 4 παιδιά και περάσανε πολύ δύσκολα. Και τον κατηγορούσαν ότι δεν έκανε καλά που πέθανε για ένα ιδανικό. Δε μπορώ να είμαι βέβαιος πως θα είναι αν το δεις από την πλευρά των κοντινών ανθρώπων. Αλλά συνολικά χάρη στη θυσία κάποιων ανθρώπων είμαστε εδώ που είμαστε σήμερα.
Yπήρχανε όμως αξίες που ήταν πολύ πιο έντονες, πολύ πιο ουσιαστικές.
Kαι τώρα υπάρχουνε. Ας πούμε αυτή η μπλούζα των Ζαπατίστας που φοράω εκφράζει κάτι τέτοιο. Θεωρώ ότι οι Ζαπατίστας κάνουν κάτι και με έναν πολύ ωραίο τρόπο και δίνουν κουράγιο και σε άλλους ανθρώπους λέγοντας τους ότι κάτι μπορεί να γίνει. O Τσε Γκεβάρα επίσης θυσιάστηκε. Πιθανώς κι αυτού η οικογένεια να τον κατηγορεί αλλά χωρίς αυτούς τους ανθρώπους δε θα πηγαίνανε σωστά τα πράγματα. Είναι δυνατόν να μείνουμε όλοι στο βόλεμα και να αλλάξουνε από μόνα τους τα πράγματα; Αυτοί που πιστεύουν στην ουτοπία είναι αυτοί που αλλάζουνε τα πράγματα. Και εγώ δεν κάνω τίποτα και πολλές φορές νοιώθω άσχημα γι αυτό. Ενώ έχω ανησυχίες, μπορώ να πω ότι η μουσική σε μένα λειτουργεί αντιδραστικά. Γι αυτούς που την ακούνε μπορεί να λειτουργεί βοηθητικά. Και εγώ έχω ακούσει μουσική και έχω ανατριχιάσει και έχω πει άντε να τα δώσουμε όλα. Αλλά σαν δημιουργό, νομίζω ότι αυτό αποτελεί τροχοπέδη γιατί μου δίνει μια πληρότητα τέτοια που δε νοιώθω την ανάγκη να παλέψω σε κοινωνικό επίπεδο.
Αν ερχόμουνα και σου έλεγα ότι αν αυτή τη στιγμή γίνει πόλεμος (πρακτικά δε μπορεί να συμβεί αυτό) εγώ δε θα υπεράσπιζα τα δικαιώματα της πατρίδας μου αλλά θα έπαιρνα την οικογένειά μου και τ’ αγαπημένα μου πρόσωπα και θα έφευγα. Δηλαδή η σωματική ακεραιότητα η δική μου και των αγαπημένων μου ανθρώπων είναι πιο σημαντική από την πατρίδα μου. Γιατί πραγματικά έτσι νοιώθω. Γιατί δε μπορώ να παλέψω για κάτι που αποφασίζουν άλλοι.
θα σου απαντήσω από μια άλλη μεριά. Δε μπορώ να σου απαντήσω ακριβώς σε αυτό, γιατί για να πω την αλήθεια μου δεν θεωρώ πατρίδα μου την Ελλάδα. Μπορώ να σου πω ότι είμαι ένα ον του σύμπαντος. Δε νοιώθω ας πούμε Έλληνας ή κάτι άλλο. Δε με περιορίζουν αυτά τα όρια. Μ’ αρέσει ο τόπος που ζω αλλά δε νοιώθω τίποτα άλλο. Πρώτα απ’ όλα δε μου λέει τίποτα η σημαία. Δε μου λένε τίποτα όλα αυτά τα πράγματα. Αλλά δεν ξέρω τι θα έκανα σε μια τέτοια περίπτωση. Δηλαδή, αν έρθει κάποιος με βία να με καταπιέσει, τι θα κάνω, δε θ’ αντιδράσω;
Άμα έχεις τη δυνατότητα φυγής, τότε τι θα έκανες; Το οποίο είναι απόλυτα φυσιολογικό, πριν από τη φυγή η σύγκρουση.
Δεν ξέρω, πραγματικά δεν ξέρω. Και στην τελική ανάλυση, φυγή για πού; Μπορεί και κει να γίνουν ακριβώς τα ίδια. Κάποια στιγμή θα έρθει η ώρα να τ’ αντιμετωπίσεις. Τι θα κάνεις;
Μέχρι να έρθει εκείνη η ώρα θα προσπαθώ να αποφύγω τη σύγκρουση
Ναι, πήγες στρατό;
Ναι
Τότε δεν έπρεπε να πας ούτε στρατό. Γιατί πήγες;
Πήγα στρατό και με είχανε βάλει σε ένα τάγμα με μουσουλμανάκια επειδή είχα δηλώσει άθεος και ήμουνα ο δακτυλοδειχτούμενος εκεί μέσα.
Και εγώ άθρησκος είχα δηλώσει και είχα διάφορα προβλήματα.
Πότε πήγες φαντάρος;
Το '82
Ακόμα χειρότερα.
Ενώ ήμουνα ήσυχος πριν σε όλη μου την πορεία, στο στρατό ξεσπάθωσα τελείως. Δεν πήγαινα ούτε εκκλησία, ούτε τίποτα. Να φανταστείς ότι έγινε κάτι στο οποίο ήμουνα μάρτυρας και επειδή αρνήθηκα να ορκιστώ στο ευαγγέλιο, από μάρτυρα βρήκανε τρόπο και με κάνανε κατηγορούμενο. Και πέρασα και ανακρίσεις, αφενός μεν για την άρνηση όπλου αλλά ευτυχώς δε μπόρεσαν να κάνουν κάτι επειδή από την αρχή είχα δηλώσει άθρησκος. Γιατί αλλιώς θα μου λέγανε ότι δήλωσες Χριστιανός Ορθόδοξος και τώρα αρνείσαι. Αν και πάλι στην ουσία μπορείς να τους εξηγήσεις. Αλλά από την αρχή είχα δηλώσει άθρησκος. Έκανα πολλές αγγαρίες. Την ώρα δηλαδή που οι άλλοι πήγαιναν στην εκκλησία εγώ έπλενα τουαλέτες. Για να καταλάβεις, στα βαφτίσια των παιδιών μου δεν πήγα. Αν δεν νοιώθω κάτι δε μπορώ να το κάνω. Δε μπορώ έστω και τυπικά. Ναι μεν δεν είπα στη γυναίκα μου να μη τα βαφτίσει, ήθελε και κείνη για τη μάνα της, για τους δικούς της να μη στεναχωρηθούν. Αυτό όμως δεν είναι πιο σωστό; Γιατί να κάνω κάτι, το οποίο δε νοιώθω. Αλλά για να ξαναγυρίσουμε σε αυτό που με ρώτησες, δεν ξέρω πραγματικά πως θα αντιδρούσα. Αυτό που ξέρω σίγουρα είναι πως στη βία θα αντισταθώ.
Δεν είσαι δηλαδή της φυγής ακόμα και σε άλλα επίπεδα; Δεν αποφεύγεις δηλαδή και συναισθηματικές συγκρούσεις; Τις παλεύεις;
Γίνεται να τις αποφύγεις; Και να προσπαθήσεις αυτές θα συσσωρεύονται και ξαφνικά θα ξεσπάσουν όλες μαζί. Δεν ξέρω όμως, και συ μπορεί να λες αυτό και να λειτουργείς διαφορετικά και εγώ μπορεί να λέω αυτό και να λειτουργήσω εντελώς διαφορετικά.
Εγώ το λέω είμαι δειλός. Το λέω, θα φύγω. Δεν είναι καλό και αυτό και δεν έχω αξίες μέσα μου. Δεν έχω πατρίδα, θρησκεία… δηλαδή μονάχα ο Κωνσταντίνος και οι αγαπημένοι του.
Εντάξει δε λέει τίποτα αυτό. Μια χαρά είναι και το θεωρώ πάρα πολύ λογικό αυτό. Και απορώ πως, εντάξει για τη θρησκεία δε μπορώ να πω, δε μπορώ ν’ ακυρώσω πια. Παλιά ήμουνα ξεροκέφαλος. Όταν κάποιος μου έλεγε ότι είναι θρησκευόμενο άτομο εγώ τον απέρριπτα. Αλλά τώρα λέω πως εγώ δε μπορώ να νοιώσω το θρησκευτικό συναίσθημα. Κάποιος άλλος μπορεί να το νοιώσει. Γιατί κατά κάποιο τρόπο έχουν τακτοποιήσει τα πράγματά τους.
Εγώ τους ζηλεύω αυτούς. Έχουν βρει ένα μαξιλαράκι ν’ ακουμπήσουν το κεφάλι τους.
Έτσι ακριβώς! Δεν έχουν αγωνίες πιθανότατα. Αλλά όσον αφορά την πατρίδα, το κατανοώ απόλυτα. Είναι πολύ πιο λογικό να το δεις αυτό, αν το δεις από λίγο πιο μακριά. Δηλαδή αρκεί να κάνεις ένα ταξίδι νοητικό έστω και να δεις αυτή τη σκατουλιτσα και το τι γίνεται για τα σύνορα μέσα στο σύμπαν! Τι κάνουμε; Τι τρελαμένοι είμαστε; Να γίνονται πόλεμοι δίπλα μας;
Πες μου τη γνώμη στο ότι κάποιοι άνθρωποι θέλουν να βάζουν όχι μονάχα στεγανά, όχι μόνο σύνορα αλλά και ετικέτες πάνω απ’ όλα, π.χ Χριστιανος, τα οποία αντί να λειτουργούν ενοποιητικά, λειτουργούν διαχωριστικά! Τελικά αντί να ερχόμαστε πιο κοντά, αμβλύνεται το χάσμα.
Ναι γινόμαστε κομματάκια όλο και περισσότερο. Είναι πραγματικά απίστευτο. Δηλαδή, αν κάτσεις και το δεις θα καταλάβεις γιατί γίνεται αυτό. Από την άλλη μεριά, αν σκεφτούμε ότι είμαστε όπως τα νησιά, δηλαδή ο καθένας μόνος τους, φαινόμαστε ότι είμαστε μοναχικοί, και τα νησιά έτσι δε φαίνονται; Αλλά αν τραβήξεις κάτω από τη θάλασσα από κάπου υπάρχει κοινή γη. Έτσι είναι και οι άνθρωποι. Υπάρχει κοινό υπόστρωμα.
Γαμάτη μεταφορά έτσι;
Ναι, από αλλού την πήρα και εγώ.
Καλά και οι ερωτήσεις που σου έκανα και εγώ από αλλού είναι…
Αυτό το ξεκαθαρίσαμε στην αρχή. Μιλάμε με λόγια άλλων. Δεν είναι κακό, αν τα πιστεύουμε. Ναι έτσι λοιπόν αν το δεις… έχουμε κοινό υπόστρωμα. Και γι αυτό κάτι που κάνω εγώ θα αγγίξει εσένα, κάτι που κάνεις εσύ θα αγγίξει εμένα. Γι αυτό και κάτι που δημιουργήθηκε πριν από 200-300 χρόνια, μπορεί να αγγίξει ακόμα και τώρα κάποιον. Γιατί αν το σκεφτόμασταν αυτό… Και μένα, μου φαίνεται αδιανόητο, πως χωριζόμαστε έτσι.
Πες μου ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό το οποίο είναι υποτιμημένο και ένα που είναι υπερτιμημένο επίσης.
Υποτιμημένο πια είναι το μεράκι, ας πούμε. Το οποίο, όμως έχει να κάνει άμεσα σε σχέση με το χρόνο. Δηλαδή, να αγαπάς αυτό που κάνεις και να αφιερώσεις τον εαυτό σου εκεί. Βλέπεις, ότι αντικείμενα του παρελθόντος ακτινοβολούν, έχουν μια προσωπικότητα. Ενώ σήμερα τα περισσότερα είναι απρόσωπα. Κι όσο πιο πίσω πάμε, όπου ο χρόνος δεν έτρεχε τόσο και δε μας πίεζε τόσο πολύ… Ο άνθρωπος πήρε μια πέτρα, ένα ξύλο και το μετέτρεψε σε ένα όργανο, σε ένα εργαλείο και του έπαιρνε ένα μήνα γι αυτό… Πως, λοιπόν να μην είχανε προσωπικότητα αυτά τα αντικείμενα. Αυτό είναι υποτιμημένο. Ελάχιστοι σήμερα δίνουν σημασία σε αυτό. Και επειδή δίνουν ελάχιστη σημασία, κι αυτοί που έχουν μεράκι, απελπίζονται και σταματάνε. Και τι είναι υπερτιμημένο στοιχείο του ανθρώπου;
Εγώ θα σου έλεγα ήδη ένα. Η ειλικρίνεια. Είναι υπερτιμημένη για μένα. Μου αρέσει να πλάθω ένα κόσμο δικό μου.
Σου αρέσει το ψέμα…
Μου αρέσει η θολούρα, όχι το ψέμα
Εμένα δε μου αρέσει η θολούρα. Δε μου αρέσει το ψέμα, γιατί το ένα φέρνει το άλλο, και μετά το άλλο και ξαφνικά ανακαλύπτεις ότι είσαι κάτι άλλο. Κι αν θες αυτό να το υπερασπίσεις, όλη σου τη ζωή θα πρέπει να το τροφοδοτείς. Αυτό που σου είπα και πριν… Είναι σα να λειτουργείς με ένα προσωπείο, με μια μάσκα. Σου αρέσει αυτό;
Σου λέω μου αρέσει να θολώνω τα πράγματα. Δε μου αρέσει να λέω ψέματα.
Άλλο να ιντριγκάρεις τα πράγματα ας πούμε, να παίζεις το δικηγόρο του διαβόλου και άλλα τέτοια διάφορα. Και εγώ πολλές φορές σε κουβέντες το κάνω το παιχνίδι αυτό και είναι ωραίο. Μπορεί άλλο να πιστεύεις μέσα σου, και μόνο για να προχωράει η φάση, να λες αντίθετα πράγματα. Αλλά όχι, στην ουσία, νομίζω ότι πρέπει να είμαστε αυθεντικοί. Εγώ νομίζω, πως αυτό που έχει υπερτιμηθεί είναι η καλλιτεχνική υπόσταση. Φτάνει πια… Φτιάχνουμε ένα δισκάκι και πρέπει να βγαίνουμε στις τηλεοράσεις και να δίνουμε συνεντεύξεις.
Δε σε αντιμετωπίζουμε ως καλλιτέχνη. Σε αντιμετωπίζουμε ως ξεχωριστή οντότητα, ως Θανάση Παπακωνσταντίνου.
Ναι, εντάξει. Αυτοί που κατά τη γνώμη μου πρέπει να μιλάνε είναι αυτοί οι ήρωες, που σας είπα.
Γι αυτό την έκανα την ερώτηση. Γιατί βλέπω στη μουσική σου ένα στοιχείο… με βγάζεις από τον εαυτό μου. Με κάνεις να δω κάποια πράγματα.
Μα αυτό πρέπει να κάνει η τέχνη. Κάλεσμα…
Σ’ αρέσει η πολιτική τέχνη; Να μπλέκεις δηλαδή την πολιτική με την τέχνη;
Βλέπεις ότι γράφω πολιτικά τραγούδια;
Πιστεύω ότι σκέφτεσαι πολιτικά. Βάσει όχι κάποιας νόρμας, αλλά βάση… Βλέπω μια κατεύθυνση.
Όχι, εντάξει απλά, ο εσωτερικός κόσμος που με κατευθύνει…
Αυτό που βλέπω είναι ότι το κέντρο της μουσικής σου είναι ο άνθρωπος. Το οποίο ανήκει σε μια κουλτούρα η οποία καλώς ή κακώς, τάσσεται με την αριστερά.
Ναι… Σου είπα, δε σου είπα και πριν; Ότι πολλές φορές, αρκετά τραγούδια, έχουν ένα απέραντο συναίσθημα τρυφερότητας για τους ανθρώ πους αλλά και για τα πάντα. Όχι μόνο για τους ανθρώπους. Είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που με οδηγούν στο να γράψω τραγούδια. Δεν έχω στο μυαλό μου τίποτα όταν γράφω, απλά έχω ένα αίσθημα δικαίου, όπως όλοι έχουμε, που είναι ακαθόριστο. Δεν είναι αριστερό… Κάποια χρόνια της ζωής μου, όταν ήμουνα πιο κοινωνικοποιημένος, δεν ήμουνα στο χώρο της αριστεράς, ήμουνα κοντά στον αναρχισμό σαν θεωρία, γιατί σαν πράξη ποτέ δεν ήμουνα εξεγερμένος σε αυτό το βαθμό. Θυμάμαι τον πρώτο στίχο στα έρημα κορμιά που αναφέρεται ακριβώς σε αυτό «Έρημα Κορμιά, Του χρόνου παιχνιδάκια, στον ύπνο σταυραετοί» στον ύπνο δηλαδή ήμουνα επαναστάτης, ενώ «στον ξύπνιο στρατιωτάκια». Για τον εαυτό μου το έγραψα αυτό. Συνεχίζω να είμαι κοντά θεωρητικά σε αυτό. Δηλαδή, πιστεύω ότι η εξουσία φθείρει. Όσο και αγνές προθέσεις αν έχεις, φθείρει η εξουσία και ότι πρέπει, εφόσον θέλεις να κάνεις καλύτερο τον κόσμο, το εργαλείο που θα χρησιμοποιήσεις, το εργαλείο σου, η ομάδα σου, πρέπει να είναι αντίγραφο αυτού που πας να φτιάξεις. Δε μπορείς δηλαδή να θέλεις να φτιάξεις μια κοινωνία ελεύθερη, όπου δε θα υπάρχει καταπίεση από άνθρωπο σε άνθρωπο, και ο μηχανισμός σου, το κόμμα σου να είναι συγκεντρωτικό και καταπιεστικό. Δε μπορεί δηλαδή η μειοψηφία να υπακούει στην πλειοψηφία. Το αποτέλεσμά σου δε θα είναι αυτό που θες. Και πολλά άλλα σχετικά. Αυτά τα έχω σαν πεποίθηση, αλλά στην πράξη μπορεί και εγώ αν ρωτήσετε τη γυναίκα μου να σας πει ότι στην οικογένειά μου ήμουνα φασίστας. Αλλά περισσότερο αυτό περνάει στα τραγούδια, αυτό το αίσθημα δικαίου.
Θανάση, είναι κάποια πράγματα τα οποία θεωρώ κουραστικά: μισαλλοδοξία, ρατσισμός, όλα αυτά τα βλέπω γύρω μου… Βλέπω συνέχεια ανθρώπους να τσαντίζονται επειδή κάποιος άλλος είναι διαφορετικός, να ακούς ξενική προφορά και να νομίζεις ότι ο άλλος είναι απόβλητο ας πούμε… Και δεν έχουμε σκεφτεί ότι και εμείς κάποτε υπήρξαμε πρόσφυγες και ξαφνικά θεωρούμεθα τι; Ο περιούσιος λαός του θεού;
Έτσι είναι… Και στην τέχνη έτσι είναι, τα πιο ωραία που φτιάχνονται τελευταία γίνονται από αναμείξεις. Δηλαδή, στην Κυψέλη τώρα που έπαιζα στο Θέατρο Χώρα, εμένα μου άρεσε πάρα πολύ αυτό το πράγμα που έβλεπα, τόσους ανθρώπους από τόσα πολλά μέρη. Δεν ξέρω βέβαια γι αυτούς που μένουν μόνιμα εκεί τι γίνεται αλλά είναι ωραίο πράγμα αυτό. Πρέπει δηλαδή να ξεφύγουμε από τα όρια εμείς είμαστε από εδώ και οι άλλοι είναι… Και αυτό ας πούμε πρέπει να το πάρουμε υπόψιν μας, ότι δηλαδή εδώ στην Ελλάδα είναι σαν να έρθει ένας ξένος στο σπίτι μας. Με ποια έννοια το λέω… Αν πας εσύ σε κάποιο σπίτι και σου συμπεριφερθούν άσχημα, δε θα ήταν ακόμα πιο βαρύ από το να ήσουν του σπιτιού και να σου φέρονταν άσχημα. Δηλαδή είναι βάρβαρο αυτό. Είναι ανήθικο να έρθει κάποιος στο σπίτι σου και επειδή είναι αδύναμος να του συμπεριφερθείς άσχημα. Ίσα ίσα, θα πρέπει σε αυτούς που έρχονται να φερθείς όμορφα.
Πρέπει πρώτα να τους δώσεις το χέρι. Αν δεν το δεχτούν, τότε είναι πρόβλημά τους
Έτσι ακριβώς.
Οπότε στα τραγούδια τα δικά σου με τα οποία, εγώ με τη Χριστιάννα ας πούμε ταυτιζόμαστε, και εσύ ταυτίζεσαι με τον Κούντερα θα μπορούσες να ταυτιστείς με κάποιο πρόσωπο ιστορικό; Πχ με τους Ζαπατίστας, πχ με τον Κομμαντάντε…. λέω τώρα εγώ…
Με τον Τσε Γκεβάρα. Τον θεωρώ καθαρόαιμο επαναστάτη, χωρίς ιδιοτέλεια. Έδειξε με τη ζωή του, ότι αυτό που έκανε το έκανε απλόχερα και με ανοιχτή καρδιά, από μικρή ηλικία. Από 18, 19 χρονών, όταν ήταν πρωτοετής της Ιατρικής, με μια μοτοσικλέτα έκανε το γύρω της Λατινικής Αμερικής μαζί με ένα φίλο του και πήγανε σε ένα χώρο όπου υπήρχανε απομονωμένοι λεπροί και κάθισε εκεί και δούλεψε σα γιατρός. Αυτό και μόνο άξιζε. Δε θα χρειαζόταν να κάνει τίποτα άλλο στη ζωή του. Απλά αυτός το συνέχισε. Και βέβαια ούτε τα αξιώματα δεν τον φθείρανε. Αυτόν τον θεωρώ μεγάλο επαναστάτη.
Αυτός ο άνθρωπος αν ζούσε τώρα, δεν πιστεύεις ότι θα είχε βολευτεί με κάποιο τρόπο;
Η αλήθεια είναι, όπως είπα και πριν, ότι η εξουσία φθείρει αλλά ο Τσε έδειξε με τη ζωή του πως δεν τον επηρέαζε αυτό. Είχε γίνει κιόλας υπουργός στην κυβέρνηση του Κάστρο και έφυγε πάλι και πήγε στην Αφρική και μετά γύρισε στην Πολωνία, όπου ήτανε. Δεν σταμάτησε ποτέ…
Στο γυρνάω σε επίπεδο μουσικό και σου λέω ρε παιδί μου ότι ο Τζιμ Μόρισσον των Ντορς, κυριάρχησε σε όλα τα εφηβικά δωμάτια, γιατί πέθανε. Μια ζωή γεμάτη καταχρήσεις και μετά πέθανε. Ας πούμε ο Μικ Τζάγγερ των Ρόλλινγκ Στόουνς δε μπορεί να το πει αυτό γιατί είναι ήδη 65 και έχει κάνει του κόσμου τους συμβιβασμούς. Δηλαδή, όλα αυτά, το ότι πέθανε ο άλλος νέος, δε λειτουργούν στην συνείδηση κάπως ηρωοποιητικά;
Λίγο ναι. Υπάρχει γενικά ανάγκη στους ανθρώπους να δημιουργούν μύθους. Αλλά δε σημαίνει ότι όλοι όσοι έχουν αφήσει κάποιο όνομα, ότι αν ζούσαν περισσότερα θα είχαν ντε και καλά κάνει κάτι άλλο. Εγώ πιστεύω ότι ο Τσε Γκεβάρα δε θα έπραττε διαφορετικά.
Ναι αλλά ο Τσε έγινε αφίσα σε όλα τα δωμάτια, γιατί πέθανε. Ο Μόρισσον επίσης.
Εντάξει ο Μύθος λειτουργεί. Βολεύει και αυτούς που εισπράττουν και τον ίδιο τον άνθρωπο. Γι αυτό και βλέπεις ότι τον ταΐζουν τον μύθο αυτό. Αλλά εγώ νομίζω ότι δεν υπάρχει. Λειτουργώ κάπως απομυθοποιητικά, γιατί ο μύθος δημιουργεί λίγο και απόσταση. Και εγώ δεν γουστάρω την απόσταση.
Καλό είναι να τα απομυθοποιούμε όλα και να μην τα παίρνουμε σοβαρά.
Νομίζω ότι όσοι ανεβαίνουν επάνω στη σκηνή γίνονται, το λέω αργυρό τσόφλι εγώ, αργυρό μεν αλλά τσόφλι δε. Δηλαδή άμα το σπάσεις μπορεί να βγει και κλούβιο. Δε χρειάζεται να υπάρχει ο μύθος που δημιουργεί απόσταση. Και εγώ δε στέκομαι στους μύθους. Άμα μου αρέσει κάτι, δε με απασχολεί αν ζει ή αν πέθανε. Απλά τι γίνεται, όσο περισσότερο ζει μαζί με το έργο του μπορείς να τα συγκρίνεις αυτά τα 2 και να κάνεις την αποκαθήλωση. Γιατί από ένα σημείο και μετά είναι για το αν θα καταλάβεις ή όχι ότι στέρεψες και τώρα κάτσε λίγο, κάνε στην άκρη. Πολλοί δεν το καταλαβαίνουν αυτό και γελοιοποιούνται όσο περνάνε τα χρόνια.
Λυπάσαι που δεν έζησες μεγάλες επαναστάσεις του 20ου αιώνα, ένα Μάη του ’68 ας πούμε, στα τέλη της δεκαετίας του 60 λυπάσαι που δεν ήσουνα…
Τώρα δεν ξέρω. Αρκετές φορές μου ήρθε στο μυαλό το να ζω σε άλλες εποχές, γιατί όντως η εποχή μας δε λέει και τίποτα το ιδιαίτερο. Αλλά από την άλλη, όπως έλεγε και ο Κούντερα, γι αυτό η ζωή έχει μια ελαφρότητα γιατί δεν έχεις τη δυνατότητα να γυρίσεις πίσω και να πάρεις έναν άλλο δρόμο και να πεις ότι τώρα είμαι καλά ή δεν είμαι καλά, ή άλλος δρόμος είναι σωστός. Οπότε πορευόμαστε εδώ. Ας κάνουμε τις επαναστάσεις τώρα… Ας προχωρήσουμε τον εαυτό μας.
Εγώ πιστεύω, ότι αν ουσιαστικά προχωράς με αυτοσεβασμό αλλά και σεβασμό προς τους άλλους μπορείς να γίνεσαι καλύτερος. Είναι μια μορφή επανάστασης, στην εποχή μας. Είναι αυτό που σου έλεγα και πριν, ότι αξίζει πλέον να θυσιαστείς, ή είναι πιο ουσιαστικό να γίνεσαι καλύτερος, τώρα που είναι πιο διαφορετικά τα πράγματα απ’ ότι παλιότερα. Μόνο έτσι μπορούν να φτιάξουν οι ανθρώπινες σχέσεις.
Αυτός είναι ο ένας δρόμος χοντρικά. Υπάρχουν 3 δρόμοι σχηματικά πάντα. Ο ένας είναι αυτός, ότι μέσα από την ολοκλήρωσή μας αλλάζει ο κόσμος. Αυτό δε λέμε;
Ότι αλλάζουμε τον κόσμο μέσα από τον εαυτό μας.
Υπάρχει η άλλη άποψη, ότι αλλάζοντας ποσοτικά, αλλάζοντας την κοινωνία, θα αλλάξουν τα πράγματα. Θ’ αλλάξουμε εκεί μέσα. Έχει αποδειχθεί τουλάχιστον ότι αυτό μέχρι στιγμής είναι μια αποτυχία. Μπορεί να έγιναν κάποιες κοινωνικές αλλαγές αλλά οι άνθρωποι δεν αλλάξανε. Με αποτέλεσμα να μείνουν μέσα τους ανολοκλήρωτοι. Παντού όμως απέτυχε αυτό το πράγμα. Υπάρχει και ο ενδιάμεσος τρόπος νομίζω, που λέει ότι ναι μεν προσπαθώ να κάνω καλύτερο τον εαυτό μου, αλλά χρειάζομαι και ένα περιβάλλον να ευδοκιμήσει αυτό το πράγμα. Γιατί αν εγώ προσπαθώ να κάνω καλύτερο τον εαυτό μου και το περιβάλλον δίπλα μου είναι σκατά, μπορεί αυτό να ευδοκιμήσει; Αλλά σήμερα είναι το πιο εύκολο που μπορούμε να κάνουμε αυτό που λέγαμε, δηλαδή να προσπαθήσουμε τον εαυτό μας να τον καλυτερεύσουμε…
Και μαζί παίρνουμε σβάρνα και τους άλλους.
Ή να κάνει ο καθένας αυτό που μπορεί καλύτερα, με αυθεντικότητα και αγάπη και ίσως ακόμα σε σχέση με αυτό που συμβαίνει γύρω μας, που είναι άσχημα και ψεύτικα, ίσως μπορεί να λειτουργήσει και αυτό. Δεν ξέρω.
Η αυθεντικότητα που λες είναι ένας από τους λόγους που δε δοκίμασες να μείνεις Αθήνα;
Όχι. Καταρχήν, πιστεύω ότι όλοι κάνουμε πράγματα που είναι πιο εύκολα για εμάς, όπως όταν βρέχει μετά βλέπεις ότι τα ρυάκια που σχηματίζονται και οι στάλες εκεί που είναι πιο αφράτο το χώμα εκεί κατεβαίνουν. Εκεί δηλαδή που βρίσκουν το δρόμο πιο εύκολα για να πάνε. Και εγώ αυτό νομίζω πως κάνουμε στη ζωή μας, πηγαίνουμε εκεί που είναι πιο εύκολο για μας. Μπορεί για τους άλλους να φαντάζει πιο δύσκολο και για μας να είναι το πιο εύκολο. Κατά συνέπεια για μένα είναι το πιο εύκολο να μείνω στη Λάρισα. Γιατί; Γιατί αυτά που βιώνω εκεί… δεν είναι όλα καλά, ας πούμε στην Αθήνα υπάρχουν πολύ όμορφα πράγματα, έχει καταρχήν το κλίμα αυτό το φοβερό, απίστευτο κλίμα, κοιμάμαι 4 ώρες και ξυπνάω ξεκούραστος, ενώ στη Λάρισα κοιμάσαι και ξυπνάς άρρωστος. Η στον πολιτισμό που γίνονται κάποια πράγματα. Αλλά τα μειονεκτήματα που βρίσκω είναι πολύ περισσότερα. Ας πούμε το ότι χάνει κανείς ένα μεγάλο μέρος του χρόνου του στις μετακινήσεις. Αυτό είναι αβάσταχτο και μάλιστα με αυτόν τον βάρβαρο τρόπο. Επίσης, το ότι δεν είσαι κοντά στη φύση. Γιατί μεγάλωσα έξω στο φυσικό περιβάλλον και όλα αυτά τα πράγματα τα θέλω. Οπότε επιλέγω. Τα προβλήματα ζώντας έξω από την Αθήνα υπάρχουν αλλά δεν είναι τόσο σημαντικά. Υπάρχει δυσκολία στο να βγάλω ένα δίσκο, τώρα όταν παίζουμε. Δεν είναι μια ομάδα 10 ατόμων, όπου ζουν στην Αθήνα και πηγαίνουν στο ΧΩΡΑ στις 9.00. Πρέπει να γίνουν ένα σωρό διαδικασίες. Απλά κάποιες δραστηριότητες γίνονται με μεγαλύτερο κόπο. Και μπορώ να έρχομαι στην Αθήνα όταν γίνεται κάτι σημαντικό και να το βλέπω. Ενώ οι Αθηναίοι δεν πάνε να το δούνε εκτός, γιατί δεν έχουν την δυνατότητα. Εντάξει, εσείς είσαστε μικροί ακόμα, αλλά υπάρχουν άλλοι που έχουν οικογένειες, δουλεύουν από το πρωί ως το βράδυ και δεν έχουν την διάθεση να κάνουν άλλα πράγματα. Οπότε δεν είναι θέμα ότι θέλω να περιχαρακώσω την όποια αυθεντικότητά μου, είναι ότι μάλλον περνάω καλύτερα εκεί και γι αυτό μένω.
Δε μου λες, Ο Κούντερα χρησιμοποιεί τα χρώματα πάρα πολύ. Τι χρώμα βάζεις στον κόσμο σου εσύ; Βασικά τι χρώμα είναι ο κόσμος γύρω σου; Είσαι σε μια γυάλα! Τι χρώμα έχει η γυάλα σου και τι χρώμα έχει ο κόσμος έξω από τη γυάλα σου;
Δε χρησιμοποιώ χρώματα…
Πως τον αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο γύρω σου όμως;
Εμένα πως με κόβεις δηλαδή, τι χρώμα με βλέπεις;
Πράσινο από τη φύση κατευθείαν. Και τη μουσική σου πράσινη τη βλέπω.
Εσένα;
εμένα όπως είναι τα χρώματα του εξωφύλλου στην αγρύπνια, του δειλινού, πορτοκαλοκοκκινο μπλε
Ναι είναι όλη η παλέτα! Χεχε
Δεν ξέρω, δε μπορώ να λειτουργήσω έτσι, δεν ξέρω πως τον βλέπω τον κόσμο.
Είναι λίγο σκατένιος πάντως; Έχει αυτό το χρώμα;
Ναι χεχεχεχε!
Πιστεύω ότι κάτω από μια κατά βάθος εικόνα ηρεμίας, κρύβεις πολύ θυμό μέσα σου. Πιστεύω ότι έχεις πράγματα μέσα σου και ότι λες… Ρε πούστη… Αυτό ας μπορούσα να το αλλάξω λίγο.
Δε θα έλεγα ακριβώς θυμό. Περισσότερο με τον εαυτό μου μάλλον και όχι με τους άλλους.
Νομίζω ότι αυτό με τον εαυτό σου είναι ξεκάρφωμα. Επειδή αγαπάς πολύ τους ανθρώπους και δε θες να τους κατηγορείς.
Γιατί βλέπω ότι γίνονται πράγματα όπου εγώ δεν πίστευα ότι θα τα κατάπινα πιο νέος. Δεν το πίστευα με τίποτα, ότι θα τρώω όλα αυτά τ’ αγγούρια και στην ουσία δε θα κάνω τίποτα. Γι αυτό θυμώνω περισσότερο με τον εαυτό μου, κατάλαβες; Και γι αυτό σου είπα πριν για τη μουσική ότι απαλύνει ακριβώς αυτό το πράγμα. Δίνει μια πληρότητα σαν αίσθηση και λέω και αυτό ότι ας κάνω καλά τη μουσική που μπορώ. Η δικαιολογία αυτή είναι. Θα δείξει ο καιρός, θα δείξουν τα πράγματα.
Γιατί κατά βάθος εγώ νευριάζω πολύ με την αβάσταχτη ελαφρότητα. Μου τη σπάει το επιφανειακό.
Μα εσένα δε σου αρέσει το ψέμα και η θολούρα.
Ποιος κάνει τις ερωτήσεις εδώ;
Ναι είναι ιντριγκαδόρος!
Τα σύνορα σπάνε, στο είπα! Λοιπόν, «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι» είναι ένα αγαπημένο βιβλίο; Ή η «Αθανασία» π.χ;
Ε, ναι είναι! Όχι η «Αθανασία». Το Σιντάρτα του Έρμαν Έσσε.
Πιο πολύ για «Λύκος της Στέπας» μου κάνεις.
Το «Σιντάρτα» μου άρεσε περισσότερο. Και κει βρήκα πολλά στοιχεία από τον εαυτό μου. Αυτό που λέγαμε δηλαδή, ότι τη γνώση στην ουσία δε μπορεί να στη διδάξει κανείς. Μόνος σου πρέπει να τη βρεις. Δηλαδή, αν δεν ξέραμε τη ζάχαρη και ερχότανε κάποιος που την ήξερε και μας έδειχνε ένα άσπρο πράγμα που το βάζεις στο στόμα σου και είναι γλυκό… Θα ξέραμε τη ζάχαρη αν δεν την δοκιμάζαμε;
Γι’ αυτό φύγαμε από τον Παράδεισο όμως.
Ναι φύγαμε. Αλλά αν μέσα από τη γνώση, πολλές φορές η γνώση είναι απόγνωση. Αλλά αν μέσα από τη συνείδηση καταφέρουμε να το ξεπεράσουμε αυτό και να γίνουμε όπως ήμασταν παιδιά ή όπως είναι το ζώο ή όπως είναι μια πέτρα μπορούμε να πορευτούμε πολύ πιο σπουδαία. Πιστεύω και το άλλο, ότι μια ωραία στιγμή τη βιώσεις κάτω από παραίσθηση ή κάτω από συνείδηση είναι πιο σπουδαίο όταν το βιώσεις συνειδητά γιατί αυτό θα υπάρχει για πολύ περισσότερο χρόνο μέσα σου. Όταν είσαι τριπαρισμένος, μπορεί να το βιώσεις εκείνη τη στιγμή αλλά πιστεύω ότι πολύ σύντομα θα το ξεχάσεις.
Μεγαλύτερη ένταση, μικρότερη διάρκεια, μικρότερη ένταση μεγαλύτερη διάρκεια
Ναι, έτσι μπράβο! Έτσι είναι και οι δίσκοι μου! Δεν πουλάνε πολύ αμέσως, δεν κάνουν μπαμ, αλλά πουλάνε με τον καιρό. Πάντα ο χρόνος ήταν ένα κριτήριο γι αυτά που συμβαίνουν. Παλιά λειτουργούσε πολύ πιο ξεκάθαρα και αν ένα τραγούδι, τραγουδιόταν και μετά από πολλά χρόνια, τότε ήταν διαχρονικό, όπως είναι τα ρεμπέτικα σε μας ή τα παραδοσιακά. Πλέον δεν συμβαίνει αυτό. Δεν υπάρχουν τραγούδια που μένουν έτσι και τραγουδιούνται από τον κόσμο πολλά χρόνια, αλλά το κριτήριο έχει αλλάξει λίγο για μένα, σε σχέση με το χρόνο και μου λέει το εξής, ότι αν ένα κομμάτι, δεν έχει σχέση αν δεν τραγουδήθηκε ποτέ ή όχι ποτέ από κανέναν, αλλά αν το ακούσω μετά από 10-15 χρόνια και έχει την ίδια φρεσκάδα που είχε και πριν, δηλαδή δεν έχει καεί, σημαίνει ότι αντέχει στο χρόνο και αξίζει. Αν το ακούσεις και νοιώσεις ότι έχει ξεπεραστεί, τότε σημαίνει ότι κάηκε!
Για πες μερικά που δεν έχουν καεί για σένα!
Το «βρώμικο ψωμί» του Σαββόπουλου ας πούμε. Αυτός είναι ένας δίσκος, όπως και «το περιβόλι του ουρανού», είναι δύο δίσκοι που για μένα θ’ αντέχουν πάρα πολλά χρόνια. Δεν με νοιάζει αν θα τραγουδηθούν από τον κόσμο αλλά πόσα χρόνια περάσανε από τότε; Ακόμα και σήμερα αν τα ακούσεις είναι σα να γράφτηκαν χθες. Πολλά πράγματα που έρχονται από το παρελθόν, από την παράδοση, ρεμπέτικα και άλλα, υπάρχουν αρκετά.
Από ξένα; Τι ακούς ακόμα και σήμερα;
Ο Tom Waits ας πούμε! Πόσα χρόνια είναι που παίζει… Μπορώ να πω ότι δε μου αρέσει στα πρώτα που ήταν περισσότερο μπαλάντες τα κομμάτια και ήταν και η φωνή του διαφορετική. Από ένα σημείο και μετά όμως… Να και του Bob Dylan ακούω πράγματα πολλά, που μου αρέσουν ακόμα και σήμερα… Εντάξει! Πολλά είναι, δε μπορείς να τα φέρεις στο μυαλό σου έτσι.
Τι σ’ εχει διαμορφώσει ως άνθρωπο; Τι έχει διαμορφώσει το Θανάση από θέμα μουσικής, παιδείας, συγγραφικής…
Αυτά ξέρεις όμως είναι πολύ σημαντικά, γιατί μπορεί να έχει γίνει κάτι, όμως απλό, από μια στιγμή ανύποπτη, που ούτε καν να έχω ανάμνησή της και να ήταν πολύ πιο έντονη από όλα όσα άκουσα και από όλα τα βιβλία που διάβασα. Πολλές φορές το κάνω σαν παιχνίδι. Τι κάνω…
Και η γέννηση των γιων σου, ας πούμε, κι αυτό θα με ενδιέφερε
Τι να σου πω, δε μπορώ να ξέρω. Μπορεί να είναι κάτι τελείως ασήμαντο. Επίσης, από την άλλη σκέφτομαι ανθρώπους που έχουν σταθεί μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα ή που καταλαβαίνουν με κάποιο τρόπο ότι θα πεθάνουν τι μπορεί να περνάει μέσα από το μυαλό τους. Και φυσικά μπορεί να περάσει κάτι τελείως γελοίο ας πούμε. Εγώ πολλές φορές κάνω αυτό το παιχνίδι. Κάθομαι στα σκαλοπάτια ας πούμε κάτω από ένα κτίριο και κοιτάζω τον ήλιο και σκέφτομαι, άραγε αυτή τη στιγμή που τη βιώνω χωρίς να κάνω απολύτως τίποτα, θα τη θυμάμαι μετά από 10-20 χρόνια ή θα σβηστεί; Μερικές από αυτές τις στιγμές που αναρωτιόμουνα αν θα τις θυμάμαι υπάρχουν. Αυτό που με επηρέασε περισσότερο από όλα είναι μια αίσθηση που είχα όταν ήμουνα παιδί και ξάπλωνα στο χορτάρι, να είναι ήλιος, να μυρίζει το χώμα και το χορτάρι και να φυσάει αεράκι. Όλο αυτό το σύνολο συν αυτό της παιδικής ηλικίας είναι μια εικόνα που δε θα την ξεχάσω μέχρι να πεθάνω. Αυτή λοιπόν η εικόνα μπορεί να με επηρέασε σε οτιδήποτε κάνω, ακόμα περισσότερο και από σημαντικά πράγματα όπως η γέννηση των παιδιών μου. Δε μπορείς να ξέρεις.
Εγώ δεν έχω τόσο εικόνες όσο μυρωδιές. Ας πούμε το χορτάρι μετά τη βροχή.
Ολα αυτά
Εγώ τα περισσότερα τα θυμάμαι με μυρωδιές, έτσι μου έρχεται η εικόνα
Πολύ οσφρητικός τύπος, λίγο οπτικός!
Λένε ότι τα ερωτικά ζευγάρια στην ουσία βρίσκονται μέσα από τη μυρωδιά. Και νομίζω ότι οι γυναίκες δίνουν περισσότερη βάση στην όσφρηση.
Θα το κοιτάξω!
Πρέπει με κάποιο τρόπο να μάθεις πως μυρίζει ο πατέρας της κοπέλας σου, για να την έχεις πάντα δικιά σου! Μάλλον έτσι είναι, μάλλον τους θυμίζουμε πάντα τον πατέρα τους.
Λες ε;
Γενικά όμως πιστεύω ότι οι γυναίκες επιλέγουν σύντροφο, πολύ με βάση την όσφρηση.
Να την πάρω τηλέφωνο τώρα να τη ρωτήσω λες;
Εντάξει; Τον έπεισα….
Συνεχίστε εσείς συνεχίστε!
Θα σου βάλω χρονικό περιθώριο. Η ώρα 9.11 και συζητάμε αν θα προλάβει να είναι στις 10.00 στην Πειραιώς αν φύγει στις 9.30! Ήδη είπαμε τ’ άντερα μας! (λέει ο Θανάσης) - Άντε κάνε μου μια τελευταία ερώτηση, δύσκολη!
Α ναι είχαμε μείνει πριν… Σιντάρτα και…
Δεν έχεις πει κανέναν Έλληνα και μου κάνει εντύπωση.
Τι θες να σου πει; Κανέναν Ελύτη;
Σου κάνει εντύπωση ε;
Όχι Καζαντζάκη ας πούμε.
Από ελληνικά διαβάζω περισσότερο ποίηση και όχι πεζά. Ο Καρούζος μου αρέσει πολύ! Και άλλοι που μπορεί να είναι και άγνωστοι. Πηγαίνω δηλαδή στα βιβλιοπωλεία και ψάχνω. Το κάνω επειδή θεωρώ ότι βρίσκομαι σε ένα αδιέξοδο, όσον αφορά το στίχο, τα λόγια. Η μουσική είναι πιο απύθμενη. Μπορεί να βυθιστείς και να βρεις πράγματα εκεί. Δεν τελειώνει εύκολα! Αλλά αυτά που έχεις να πεις μέσα από το λόγο αργά η γρήγορα τελειώνουν! Βέβαια, μπορώ να κάτσω και να γράψω στίχους σαν να λύνω σταυρόλεξο. Να έχει μέσα εξυπνάδες και τέτοια, αλλά αυτό δε λέει τίποτα. Πάντα έχω την αίσθηση ότι πρέπει να κάνω κάτι καλύτερο από αυτό που έχω κάνει. Και έτσι έχουν στενέψει πάρα πολύ τα όρια. Νομίζω ότι ότι ήταν να πω εγώ το είπα. Και έτσι ψάχνω άλλους, να δω από τη δική τους τη μεριά πως βλέπουν τα πράγματα. Βέβαια δεν είναι μόνο αυτός ο λόγος που διαβάζω ποίηση, απλά θεωρώ ότι είναι ο πιο σύντομος δρόμος για να φτάσεις στην αλήθεια αν υπάρχει. Μπορεί να ψαχτεί με πολλούς τρόπους αλλά θεωρώ ότι είναι ο πιο σύντομος προς τον άνθρωπο, γιατί έχει αυτό το ακαθόριστο.
Τι έχεις αποκομίσει από όλη αυτή τη φάση τώρα; Με τσίπουρα θα ήτανε καλύτερα αν τα λέγαμε;
Μια χαρά τα είπαμε, χωρίς στεγανά και χωρίς ψεύδη!
ΕΔΩ ΕΠΕΣΕ ΒΛΕΜΜΑ…
Με κοιτάει…
Ωραία, με ζωντάνια και καλή διάθεση! Και χωρίς τυπικότητες
Αυτό ήταν το ζητούμενο από την αρχή!
Αυτό για τη μουσικούς βάλτο κάπου μέσα! Τα υπόλοιπα άστα για την επόμενη φορά! Ναι θεωρώ ότι οι μουσικοί οι παραδοσιακοί οργανοπαίχτες είναι πάρα πολύ κοντά στους τζαζίστες. Γιατί πέρα του ότι αυτοσχεδιάζουν, είναι ανοιχτοί, οποιοδήποτε όργανο, απ’ όπου και αν προέρχεται να το παίξουν. Δεν υπάρχει κόμπλεξ ανωτερότητας ή κατωτερότητας. Παίρνουν οτιδήποτε, σε αντίθεση με τους κλασσικούς! Και στο παίξιμο αλλά και στο πως χρησιμοποιούν τα όργανα είναι πάρα πολύ κοντά σε αυτό που κάνουν οι τζαζίστες.
Η τζαζ βέβαια είναι ακόμα ένα ξένο σώμα στην Ελλάδα. Δεν έχει απορροφηθεί.
Υπάρχουν βέβαια πολύ μουσικοί που παίζουν αλλά… έχουν τη μεγάλη δυσκολία, μέσα από τον αυτοσχεδιασμό να πετύχουν κάτι σπουδαίο, γιατί δεν είναι κάτι εύκολο. Κρίνεται στη στιγμή, αν θα καταφέρουν να συντονιστούν μεταξύ τους για να πετύχει το αποτέλεσμα. Δεν υπάρχει το παγιωμένο, ανοίγονται στο άγνωστο! Άλλες φορές πετυχαίνουν και άλλες όχι. Και μόνο γι αυτό…
Εύκολη η παγίδα του μουσικού αυνανισμού;
Βεβαίως, οι σολίστες ας πούμε που κατεβαίνουν και παίζουν παπάδες στην ουσία κάνουν μια τρύπα στο νερό πολλές φορές. Νομίζω ότι το κόλπο είναι το εξής: Αυτό το συζητούσα με τη Μάρθα. Ότι εκείνη τη στιγμή που κάνεις κάτι δεν πρέπει να το δηλώνεις. Ας πούμε εγώ τώρα τραγουδάω, είμαι τραγουδιστής. Πρέπει να το ξεχάσεις τελείως αυτό το πράγμα, αν είσαι αγνός και τότε θα έχει δύναμη, θ' αξίζει. Αν μέσα σου έχεις το ρόλο του μεγάλου οργανοπαίχτη, του μεγάλου μουσικού φαίνεται αυτή η ωραιοπάθεια! Είσαι ένα παγόνι που κραυγάζει! Κάτω τα παγόνια!
Ταπεινότητα. Το οποίο στους αρχαίους Έλληνες ήταν το μέσο για να φτάσουν στην τελείωση!
Άντε και τα κεράσματά μας!
Υ.Γ. Από τις συνολικά 23 ερωτήσεις που είχαν σημειωθεί στο τεφτέρι μου, χρησιμοποιήθηκαν μόλις οι 6. Η συνέντευξη κράτησε συνολικά 2 ώρες και 41 λεπτά…
Copyright (c) Avopolis. 1996-2004. All Rights Reserved.