Συνέντευξη στο ηλεκτρονικό περιοδικό "Avopolis.gr"
Όσοι διαβάζετε τακτικά την παρούσα online έκδοση τα τελευταία χρόνια, θα έχετε διαπιστώσει την εκτίμησή μας για τον Θανάση Παπακωνσταντίνου. Χωρίς ιδιαίτερη προβολή ο Λαρισαίος καλλιτέχνης έχει κατορθώσει να αποκτήσει ένα φανατικό κοινό που γεμίζει τους χώρους που εμφανίζεται. Οι δύο τελευταίοι του δίσκοι, "Βραχνός Προφήτης" και "Αγρύπνια" βρέθηκαν στην πρώτη θέση των δισκογραφικών προτιμήσεών μας, τις χρονιές που κυκλοφόρησαν. Ήταν λοιπόν θέμα χρόνου να μιλήσουμε κάποτε και με τον ίδιο, για να μας πει για όλα αυτά που μας συγκινούν, με αφορμή τόσο την εμφάνισή του την Παρασκευή, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Πέτρας, όσο και εκείνη στα πλαίσια του φεστιβάλ "Γιορτές της Γης" στη Βλάστη της Κοζάνης, που πραγματοποιείται με την υποστήριξή μας. Περισσότερα για το φεστιβάλ αυτό εδώ.
Εμφανίστηκες το 1993 με την "Αγία Νοσταλγία", με την οποία έδωσες ένα ξεκάθαρο στίγμα για τη συμμετοχή σου στην ελληνική μουσική. Πέρα από αυτό όμως δε γνωρίζουμε τίποτα άλλο για το παρελθόν σου όσον αφορά τη μουσική…
Ξεκινάω τις απαντήσεις μου και είμαι αγουροξυπνημένος (Ένας ψυκτικός ήρθε πρωί-πρωί να επισκευάσει το κλιματιστικό, έτσι ώστε, όταν κονταροχτυπηθούμε με τον καύσωνα, εδώ στην αδικημένη Λάρισα, να μην ηττηθούμε κατά κράτος). Ίσως λοιπόν να φταίει αυτό, που δεν μπορώ να θυμηθώ πως ξεκίνησε η ενασχόλησή μου με τη μουσική. Ή μπορεί να έγινε ανεπαίσθητα, σαν την υγρασία που ποτίζει για καιρό τα τοιχώματα πριν δούμε τα αποτελέσματά της.
Ποιες ήταν οι πρώτες επιρροές που είχες ώστε να σε οδηγήσουν στη μουσική που πλάθεις μέχρι σήμερα;
Τα πράγματα δεν είναι ξεκάθαρα. Το χάος των επιρροών δεν μπαίνει σε τάξη και καλά κάνει. Άσε που οι πρώτες επιρροές ανάγονται πολύ πίσω στο χρόνο, τότε που ακόμα είναι κανείς ανύποπτος και δεν έχει μάθει να είναι παρατηρητής του εαυτού του.
Είναι περίεργο σχεδόν κάποιος που στη δουλειά του χρησιμοποιεί ένα καθαρά πρακτικό τρόπο σκέψης να μπορεί να δημιουργεί οτιδήποτε το οποίο να εμπεριέχει και να προσφέρει διάχυτα συναισθήματα. 'Η τελικά αυτός ο σχεδόν μαθηματικός τρόπος σκέψης σε βοηθάει ώστε να στήσεις ακόμα καλύτερα αυτό που δημιουργείς;
Πριν μπω στον κόσμο των συναισθημάτων, όπου συναντώ τις μελωδίες που αργότερα θα υποστηρίξω ότι είναι δικές μου, βγάζω αναγκαστικά το σκουφί του ορθολογισμού. (Αν πάλι, αντί για σκούφος, θεωρήσουμε ότι ο ορθολογισμός είναι κλειδί, τότε μου είναι ξεκάθαρο ότι μ΄ αυτό δεν μπορώ ν΄ ανοίξω όλες τις πόρτες). Η "συγκρότηση" με βοηθάει αργότερα, όταν αυτό που γεννήθηκε είναι να συναντήσει τους άλλους.
Θα μπορούσαμε να πούμε πως η μουσική σου αποτελεί ένα είδος πολιτισμικού σοκ. Έντονη παράδοση με ανατολίτικες και έντεχνες νότες ενώ παράλληλα συνυπάρχει αρμονικά με μια δυτική διάθεση συμπεριλαμβάνοντας ποικίλα είδη. Στις εμφανίσεις που έκανες μάλιστα τον περασμένο χειμώνα στην Αθήνα ο ίδιος ονόμασες τα όσα ακούσαμε κάτι μεταξύ βλαχοπάνκ και βλαχορόκ.
Σαν ακροατής δεν είμαι περιχαρακωμένος, δεν περιορίζω την δυνατότητα της απόλαυσης που μπορεί να μου προσφέρει η μουσική. Είναι φυσικό λοιπόν τα διαφορετικά ακούσματα να περνάνε και σ' αυτά που κάνω, ελπίζω όχι αναμασημένα κι όχι ατάκτως εριμμένα. Βαφτίζοντας τα βλαχοπάνκ ή βλαχορόκ ή βλαχοψυχεδέλεια ήθελα να αυτοσαρκαστώ αλλά και να χλευάσω όλους αυτούς που με το παραμικρό βάζουν ταμπέλες για να αρχειοθετήσουν το ακαθόριστο και το άγνωστο ώστε να μην τους φοβίζει πια…
Έχεις συνεργαστεί πολύ με τη Μελίνα Κανά, το Νίκο Παπάζογλου, το Σωκράτη Μάλαμα αλλά και τη Λιζέτα Καλημέρη και το Γιάννη Αγγελάκα. Πόσο σε επηρέασαν οι φωνές τους αλλά και οι ίδιοι ως καλλιτέχνες μέσα στη δουλειά σου και ίσως και στη ζωή σου;
Γενικά, δεν έχω στο μυαλό μου κάποιον όταν γράφω τραγούδια (Σαν εξαιρέσεις μπορώ να θυμηθώ τους "Καλογέρους" για τη φωνή του Σωκράτη ή το "Σαμπάχ" για τη φωνή του Γιάννη). Εκ των υστέρων προσπαθώ να βρω ποια φωνή θα μπορούσε να αναδείξει τα κομμάτια, έτσι ώστε αυτά να συγκινήσουν. Και φυσικά το ψάξιμο ξεκινάει από αυτούς που εκτιμώ.
Νομίζω ότι η συνεργασία σου με τον Μπάμπη Παπαδόπουλο θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί καταλυτική. Είναι σαν αυτό που λέμε "κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι του". Πόσο αυτός ευθύνεται για τις ροκ καταβολές των τελευταίων δίσκων;
Απευθύνθηκα στον Μπάμπη διαισθητικά. Στην πορεία βρήκαμε κοινά στοιχεία, στα οποία στηρίξαμε την συνεργασία μας και για την οποία νοιώθω τυχερός. Ο Μπάμπης είναι εντυπωσιακά εύστοχος και ευρηματικός μουσικός, ανοιχτός στα καινούργια πράγματα. Το τελικό αποτέλεσμα οφείλει πολλά σ' αυτά τα στοιχεία κι όχι τόσο στις ροκ καταβολές του. Δεν θελήσαμε να κάνουμε κάτι που να έχει "ροκ" άποψη. Το αποτέλεσμα θα ήταν κωμικοτραγικό.
Γενικότερα όμως φαίνεται πως οι επιλογές σου, όσον αφορά τους συνεργάτες σου, είναι τα κομματάκια ενός πολυμορφικού παζλ που όταν ενώνονται δημιουργούν μια ξεκάθαρη και ολοκληρωμένη μαγική εικόνα…
Μπορώ να πω ότι μου κάνει και μένα εντύπωση το γεγονός. Πέρα από το ότι χαίρομαι και καμαρώνω σαν γύφτικο σκεπάρνι… Πιθανότατα να οφείλεται στη "συνέργεια". (Είναι ένας όρος που έμαθα πρόσφατα, όταν τα παιδιά μου διαβάζανε για τις εξετάσεις). Το αποτέλεσμα της συνεργασίας μιας ομάδας -υπό συνθήκες- μπορεί να ξεπεράσει αυτό που θα πετύχαιναν τα άτομα της ομάδας αν λειτουργούσαν ξεχωριστά.
Χρησιμοποιείς την ελληνική γλώσσα με μεγάλη αγάπη και μαεστρία. Σε άλλες περιπτώσεις αυτό ίσως και να φαίνεται στημένο αλλά στη συγκεκριμένη μάλλον μοιάζει σα να πηγάζει ελεύθερα μέσα από σκέψεις καθημερινές και εμπειρίες στιγμών…
Μάλλον είναι απάτη. Το λεξιλόγιό μου είναι φτωχό. Νοιώθω ότι το κοπάδι των συναισθημάτων προσπαθεί απεγνωσμένα να περάσει τη στενωπό της λεξιπενίας μου. Ευτυχώς που υπάρχει και η μουσική χωρίς λόγια.
Το "Rua da bella Vista" είναι μια μεταφορά σε τραγούδι της ατμόσφαιρας του "Βιβλίου της Ανησυχίας" του Φερνάντο Πεσόα το οποίο αποτελεί ένα από τα σκοτεινά αριστουργήματα της λογοτεχνίας. Πόσο σε επηρεάζει η λογοτεχνία στην τέχνη σου και από στιχουργικής και από μουσικής πλευράς;
Αρκετές φορές προσέτρεξα στη λογοτεχνία για να βγω από το στιχουργικό αδιέξοδο του "δεν έχω τίποτα άλλο να πω". Από μουσικής πλευράς δεν ξέρω πως μπορεί να με επηρεάζει. Υποθέτω ότι όταν ένα βιβλίο σε επηρεάζει σαν οντότητα αυτό προφανώς θα έχει αντίκτυπο και στις δραστηριότητές σου.
Έγραψες πέρυσι τη μουσική για την ταινία "Ο Βασιλιάς". Πώς σου φάνηκε αυτή η εμπειρία; Θα μπορούσες να το κάνεις και για άλλες ταινίες;
Ναι, είναι πολύ ενδιαφέρον παιχνίδι…
Σε τι πραγματικά πιστεύεις και τι είναι αυτό που σε παρακινεί για οτιδήποτε δημιουργείς;
Τώρα μάλιστα! Για το σε τι πραγματικά πιστεύω, δεν μπορώ να βρω απάντηση ή είναι τόσες πολλές που δεν μπορώ να διαλέξω. Για το τι είναι αυτό που με παρακινεί, μπορώ να δώσω μια απάντηση -την ίδια που έχω δώσει και άλλες φορές στην ίδια ερώτηση- που με ικανοποιεί αυτό τον καιρό και προέκυψε από μια ελαφρού τύπου (light) ενδοσκόπηση, με την κατάλληλη υποστήριξη του Έριχ Φρομ. Ο άνθρωπος, από τότε που απέκτησε συνείδηση, αποκόπηκε από τη φύση (η θρυλούμενη έκπτωση από τον παράδεισο). Αυτή η αποκοπή έφερε μιαν αβάσταχτη μοναχικότητα την οποία ο φουκαράς προσπαθεί απελπισμένα να εξορκίσει, μέσα από την πίστη σε θεούς, τη φιλία, τον έρωτα, την επανάσταση, την τέχνη. Και λέω απελπισμένα, γιατί μόνο στιγμιαία είναι κατορθωτό. Ο Έριχ Φρομ λέει ότι ολοκληρωτική λύση είναι η αγάπη για τα πάντα. Ας πούμε λοιπόν ότι κάνω τις μουσικές και τα τραγουδάκια για να ξορκίσω την μοναχικότητα και να γίνω ένα με το άπειρο, έστω και για λίγο.
Κλείνοντας: Τι καλό άκουσες φέτος από την ελληνική και διεθνή μουσική σκηνή;
Από ελληνική μουσική, που εκδόθηκε, μου άρεσε ο δίσκος του Σωκράτη Μάλαμα. Ακόμα, αυτές τις μέρες έχει πέσει στα χέρια μου -Μάρθα να είσαι καλά- μια παλιότερη ηχογράφηση του Άρη Ρέτσου πάνω στην Αντιγόνη και έχω πάθει πλάκα. Από ακυκλοφόρητα, μου άρεσε πολύ η δουλειά των Boomstate από τη Σαλονίκη. Όταν κυκλοφορήσει θα με θυμηθείτε. Από τη διεθνή μουσική σκηνή -διαβάζοντας τις προτιμήσεις των συνεργατών του Avopolis- αγόρασα τον δίσκο της Beth Gibbons και δεν το μετάνιωσα! Μου άρεσαν ακόμη οι τελευταίοι δίσκοι του Kid Loko και του Salif Keita καθώς και το "Alice" του Tom Waits.
Ημερομηνία δημοσίευσης: 7/2/2003
Κείμενο-Συνέντευξη: Χριστιάννα Φινέ