Αλλάζει χέρια η δισκογραφική εταιρεία «Λύρα»
Της Γιωτας Συκκα
Ολοι οι άνθρωποι της δισκογραφίας γνώριζαν τα προβλήματα που αντιμετώπιζε τα τελευταία χρόνια η «Λύρα», αλλά και τους αγώνες που έκανε ο συνεχιστής της, ο Πάνος Μαραβέλιας, μετά το θάνατο του πατέρα του, να κρατήσει όρθια την παλαιότερη, μεγαλύτερη ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία που η γέννησή της συνδέθηκε με την άνθηση του ελληνικού τραγουδιού, το ρίσκο και τις εμπνευσμένες παραγωγές. Ομως, για τη Λύρα (από κοντά η «ΜΒΙ» και η «Κίνησις») είχε χτυπήσει ήδη το κόκκινο. Παρ’ όλα αυτά, η είδηση ότι πέρασε πια στα χέρια του Κώστα Γιαννίκου και της δισκογραφικής εταιρείας «Legend» (μέλος του ομίλου εταιρειών Modern Times Group of Companies), προκάλεσε ανησυχία στο ήδη ταραγμένο τοπίο της εγχώριας μουσικής βιομηχανίας.
Δεν είναι ότι τόσο το τέλος εποχής που μάθαμε να λέμε για οτιδήποτε έχει ιστορία και τελειώνει, αλλά η ανασφάλεια για το μέλλον. Πολύ περισσότερο που η «προίκα» της εταιρείας είναι ένας πολύτιμος κατάλογος ο οποίος συνδέεται με ιστορικές εποχές, τότε που η αμφισβήτηση ήταν αξία. Από τον «Επιτάφιο» του Θεοδωράκη στην εκδοχή του Χατζιδάκι με τη Νάνα Μούσχουρη, τον «Μεγάλο Ερωτικό» του Χατζιδάκι, τον πρωτοποριακό «Μπάλο» του Σαββόπουλου με το ψυχεδελικό σκηνικό του Ακριθάκη, την «Εκδίκηση της γυφτιάς» των Ν. Ξυδάκη και Μ. Ρασούλη μέχρι το «Σαμποτάζ» των Λένας Πλάτωνος και Μαριανίνας Κριεζή κ. α.
Η ανησυχία
Η αλλαγή ιδιοκτησίας σημαίνει πολλά. Ο Κ. Γιαννίκος στην «Legend» (με label την «Virus Music» και την «Impact»), έχει συγκεντρώσει τελευταία. Δημιουργούς και ερμηνευτές όπως οι: Μ. Θεοδωράκης, Στ. Ξαρχάκος, Θ. Μικρούτσικος, Μ. Φαραντούρη, Μ. Μητσιάς κ. α. οι οποίοι έχουν ευκαιρίες στη διαφήμιση αφού το έργο τους προβάλλεται όχι μόνο από τα εκδοτικά μέσα του ιδιοκτήτη αλλά και από τον τηλεοπτικό σταθμό Alter, έστω, δίπλα - δίπλα με τα «Ζουζούνια» και τα άρρωστα σουξέ από την εκπομπή της Αννίτας Πάνια.
Οι ανησυχούντες μιλούν για καταιγισμό συλλογών. Σε αυτή την περίπτωση τα έξοδα είναι μηδαμινά εφόσον υπάρχει δωρεάν προβολή και μάλιστα σε τηλεοπτικό χρόνο χωρίς έξοδα παραγωγής και λειτουργίας εταιρείας. Ετσι, όπως λένε εκπρόσωποι της δισκογραφίας, θα γίνει συνολική απόσβεση ενώ ο Κ. Γιαννίκος θα κυριαρχήσει στη δισκογραφική αγορά.
Είναι όμως ο ίδιος που έχει και μια σειρά θεατρικών επιχειρήσεων όπως: Παλλάς, Μικρό Παλλάς, Αλίκη, Χορν, Πειραιώς 131, Κιβωτός, Εμπορικόν, Αποθήκη. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς τι σήμαινε για την επιχείρηση (και οικονομικά), το «2» του Δ. Παπαϊωάννου τη σεζόν που πέρασε. Ο ιμπεριαλισμός του πολιτισμού είναι που προκαλεί την ανησυχία. Οτι ο ίδιος άνθρωπος - όσο ικανός κι αν είναι - ελέγχει πολλά κέντρα εξουσίας στο χώρο του πολιτισμού.
Μια μερίδα καλλιτεχνών άλλωστε έχει ζήσει την εμπειρία της δισκογραφικής Ηeaven του τηλεοπτικού Αντέννα και των μουσικών ριάλιτι, που αποτελούσαν όλα μια αλυσίδα εντυπώσεων στο χώρο της δισκογραφίας. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και οι πιο καθησυχαστικοί. «Η αλλαγή ιδιοκτησίας είναι μια λύση για όλο αυτό το πολύτιμο ρεπερτόριο. Προκειμένου να την εξαγόραζε μια πολυεθνική όπου οι άνθρωποί της δεν καταλαβαίνουν τι σημαίνει τοπική ιδιαιτερότητα στη μουσική, ούτε τι σήμαιναν τα μεγαθήρια που εκπροσώπησε η συγκεκριμένη εταιρεία, ίσως είναι η καλύτερη επιλογή».
Τι σήμαινε η Λύρα
Αυτό βέβαια που σηματοδότησε η «Λύρα» και ο δημιουργός της δεν έχουν θέση στη multi culti εποχή. Ο Πατσιφάς που μαζί με τον Μ. Πλωρίτη και τον Ν. Καρύδη δημιούργησαν τον «Ικαρο» το 1944, μπήκε και στο χώρο της δισκογραφίας τη δεκαετία του ’50 αρχικά ως στέλεχος της Philips και μετά της Fidelity. Οταν το 1964 αρνήθηκε να παραχωρήσει το ρεπερτόριο της τελευταίας στην Κολούμπια, ίδρυσε την Λύρα (έχοντας στο πλευρό του τον Κυριάκο Μαραβέλια), δίνοντας ένα βήμα στους νέους, επενδύοντας στο καινούργιο και το διαφορετικό. Αυτό ακριβώς ήταν και το νέο κύμα. Οι φίλοι του Πατσιφά ήταν ο Καρύδης, ο Ελύτης, ο Χατζηκυριάκος Γκίκας, ο Χορν κ.α, μια παρέα διανοουμένων που έπαιξε ρόλο στις επιλογές του. Ετσι κυκλοφόρησαν δίσκοι με τον Βάρναλη, τον Ελύτη, τον Εμπειρίκο, τον Σεφέρη και άλλους ποιητές να διαβάζουν τα ποιήματά τους. Ο Πατσιφάς διάλεγε φωτισμένους ανθρώπους για συνεργάτες κι ένας από αυτούς που ταυτίστηκε με την Λύρα ήταν και ο Τάσος Φαληρέας.
Την Λύρα και τις επιλογές της έσπευσαν να μιμηθούν πολλοί μαζί και την περίφημη αισθητική της στα εξώφυλλα των δίσκων, που υπέγραψαν καταξιωμένοι εικαστικοί καλλιτέχνες. Δυστυχώς τα σκαμπανεβάσματα στο χώρο της δισκογραφίας που ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’80 όταν τον πρώτο ρόλο πια άρχισαν να έχουν οι ερμηνευτές και το δεύτερο ρόλο οι δημιουργοί, προκάλεσαν τις πρώτες διαρροές σε άλλες δισκογραφικές που μοίραζαν μεγάλες προκαταβολές. Ο θάνατος του Πατσιφά το 1981 και του Κυριάκου Μαραβέλια το 1991 ήταν δυο σημαντικά χτυπήματα. Εκτοτε όμως άλλαξαν και οι συνήθειες στη δισκογραφική αγορά που άρχισε να μιμείται την τηλεοπτική. Σήμερα το είδος που βρίσκεται στις κορυφαίες θέσεις των τσαρτ είναι τραγούδια όπως ο «Σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι δεν κωλώνει»...
Σήμερα από την Καθημερινή...
