Συνέντευξη στο ηλεκτρονικό περιοδικό "Kithara.gr"

portal.kithara.gr

Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Η παρατήρηση του ασήμαντου

Δεν νομίζουμε ότι χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις και παρουσίαση για τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, μιας και είναι ένας από τους πιο αγαπητούς καλλιτέχνες ανάμεσα στα μέλη του Κιθάρα, όπως καθαρά φαίνεται από τα πάμπολλα θέματα και συζητήσεις που αναφέρονται σε αυτόν και από την προτίμηση και την αγάπη που του δείχνουν τα μέλη της κοινότητάς μας.

Δέχτηκε να μας δώσει μια συνέντευξη, απαντώντας σε ερωτήσεις που συγκεντρώθηκαν από τα μέλη μας στο φόρουμ και το κάνει με τον γνωστό απρόβλεπτο, «διαφορετικό» και πολλές φορές ανατρεπτικό του τρόπο, συναισθηματικός, αυτοανατρεπτικός και βαθιά σκεπτόμενος.

Προλογίζοντας τη νέα σας δουλειά μεταξύ άλλων γράφετε ότι προσπαθείτε να: "ανιχνεύσει καινούρια συναισθήματα, να προσεγγίσει το παράδοξο να εστιάζει την προσοχή σε πράγματα τα οποία οι πολλοί προσπερνάνε, ανύποπτοι για την ένταση που κρύβουν". Τι εννοείτε με αυτές σας τις διατυπώσεις και πως ακριβώς αυτό επιτυγχάνεται μέσα από αυτήν σας τη δουλειά;

Η ζωή είναι γεμάτη μυστήρια και παράδοξες στιγμές. Αυτά τη στεφανώνουν και την κάνουν άξια να βιωθεί μέχρι το τέλος. (Παράδειγμα, τα βράδια στην ύπαιθρο που οι γρύλοι προσεύχονται και τα ουράνια σώματα πάλλονται, το ακατανόητο έρχεται και μας φιλάει στο μέτωπο). Μια βασική λειτουργία της τέχνης είναι να αναδείξει αυτό το μυστήριο, όχι να το εξηγήσει -θα ήταν ανοησία- αλλά να το φέρει πιο κοντά στον παγιδευμένο άνθρωπο, να τον ξαφνιάσει, να τον γοητεύσει. Η χρήση λοιπόν του υπολογιστή στη μουσική μπορεί να οδηγήσει σε ηχητικά -και κατά πάσα πιθανότητα και συναισθηματικά- τοπία που δεν μας είναι ακόμα οικεία γιατί στην πορεία της ανθρωπότητας είναι πολύ πρόσφατη ιστορία. Βοηθάει στο να εκφραστεί το αν-οίκειο. Αυτός είναι και ο λόγος που η "Βροχή από κάτω" στηρίχθηκε σε λούπες και άλλα πρόσφορα εργαλεία της μουσικής τεχνολογίας.

Και ενώ η μουσική -από τη φύση της ως κάτι το μαγικό- μπορεί πιο εύκολα να σε οδηγήσει σε άγνωστα μονοπάτια, ο λόγος -τα στιχάκια- αν δεν έχουν μια υπερρεαλιστική κατεύθυνση, δύσκολα μπορούν να το καταφέρουν. Δε λέω να γράφονται αρλούμπες. Ίσα-ίσα. Η περιγραφή πρέπει να είναι καθαρή, να την έχει ο κάθε ακροατής μπροστά στα μάτια του και να την εισάγει στην ψυχή του. Αλλά περιγραφή τίνος; Περιγραφή εικόνων, που ασυνείδητα, μπορεί να κατακλύσουν τον δημιουργό(;) και πρέπει να τις διαχειριστεί μέσα από ένα συνονθύλευμα λογικής, τρέλας και τυχαιότητας. Αρκετά από τα στιχάκια που γράφω είναι ανεξιχνίαστα και για μένα τον ίδιο. Στην αρχή νόμιζα ότι είμαι βλαμμένος (μήπως είμαι;) αλλά στην πορεία διαπίστωσα ότι είναι κοινός τόπος σε ρεύματα της ποίησης κυρίως, όπως ο υπερρεαλισμός. Σαν παράδειγμα γι’ αυτά που σας λέω θα αναφέρω τη διαδικασία δημιουργίας του πρώτου κομματιού του δίσκου, που έχει τίτλο "Ότι δεν μπόρεσε". Εδώ και χρόνια είχα την επιθυμία, την παρόρμηση, να γράψω κάτι γι αυτά που θα μπορούσαν να γίνουν και δεν έγιναν. Γι’ αυτά που έχουν τις ίδιες πιθανότητες να συμβούν και δεν συμβαίνουν. Για μεγάλο διάστημα δε μου καθόταν τίποτε, ώσπου κάποτε, έξαφνα, η σύντηξη δύο εικόνων μου έδωσε τη λύση. Η μία εικόνα είναι οι αστραπές από μακρινές καταιγίδες -όπου στ’ αυτιά μας δεν φτάνει ο ήχος- και η άλλη, τα δίχτυα των ψαράδων όταν βγαίνουν από τη θάλασσα, με τα ψάρια να προσπαθούν να απεγκλωβιστούν. Κι έτσι έγραψα:

Με την ολοκλήρωσή του ένοιωσα ότι δεν έπρεπε να το μελοποιήσω. Μου καρφώθηκε όμως στο μυαλό να βάλω έναν ήχο από κάτω, γιορτινό και γελοίο κι έτσι πήρα ένα χριστουγεννιάτικο τραγούδι όπως το παίζει ένας βιρτουόζος σαξοφωνίστας Αι-Βασίλης που απ’ ότι έμαθα καταγόταν από την Κίνα. Ένας φίλος μου -μουσικός κι ο ίδιος- θεωρεί ατυχέστατη την επιλογή αλλά εγώ ήμουνα σίγουρος πως είναι ότι πιο ταιριαστό. Μόλις τώρα μού ‘ρθε και μια εξήγηση γι αυτή τη βεβαιότητα. Ανάμεσα στα λόγια και στη μουσική ανθίζει μια διαλεκτική σχέση. Από τη μια έχουμε τα λόγια που αναφέρονται σε κάτι που δεν υπάρχει, που δεν το παγίδευσε ο χρόνος κι από την άλλη την μηχανική, χριστουγεννιάτικη μουσική υπόκρουση που κατά βάση θυμίζει σε όλους το πέρασμα του χρόνου και στιγμές που υπήρξαν και τις ζήσαμε.

Να απαντήσω και για τη φράση του δελτίου τύπου που συνόδευε το δίσκο και γράφτηκε από μένα: "εστιάζω την προσοχή μου σε πράγματα που οι πολλοί τα προσπερνάνε, ανύποπτοι για την ένταση που κρύβουν". Η συγκεκριμένη φράση χρησιμοποιήθηκε -με τη γνωστή μέθοδο της διαστρέβλωσης- από κριτικό του περιοδικού "Διφώνου", ο οποίος -σαν έτοιμος από καιρό- πέρα από όλα τ’ άλλα, με κατηγόρησε για έπαρση. Όταν λέω "οι πολλοί", αναφέρομαι -όχι στους καλλιτέχνες- αλλά σε πολλούς συνανθρώπους μου που χρεωμένοι με το κυνήγι της επιτυχίας δεν έχουν το χρόνο και τη διάθεση να εστιάσουν στο μίνιμαλ, στο ασήμαντο, το μη προφανές. Αναφέρομαι σ’ αυτούς, που ο Πεσόα, παρατηρώντας τις πλάτες τους στο δρόμο τρομάζει από το ζωώδες που εκπέμπουν. Αναφέρομαι σ’ αυτούς, που όπως λέμε στο χωριό μου: "πέρασαν κι δεν ακούμπ’σαν". Δεν τους κατηγορώ. Ίσως να ‘ναι και τυχεροί. Τα πράγματα είναι πιο εύκολα γι αυτούς.

Και βέβαια, όταν έγραφα αυτή τη φράση είχα στο μυαλό μου κομμάτια σαν τα "Μολύβια", όπου εστιάζω την προσοχή μου στα μολύβια που χρησιμοποιούν οι μαραγκοί στη δουλειά τους, στις ακτίνες του ήλιου που μπαίνουν το πρωί πρώτα αυτές στο μαγαζί μόλις ανοίξει η πόρτα, ή κομμάτια σαν τη "Σάρα", που το έγραψα, όταν διάβασα μια μικρούτσικη δημοσίευση σε εφημερίδα για την πεταλούδα heliconius sara, η οποία -μόνη απ’ όλα τα ζωντανά- τρώει από τα δηλητηριώδη φύλλα του δέντρου του πάθους για να αποκτήσει τα όμορφα φτερά της εκεί που τα άλλα συναντούν το θάνατο. Και για να τελειώνω. Η παρατήρηση του ασήμαντου είναι βασικό στοιχείο της καλλιτεχνικής δόνησης.

Στις συναυλίες που δώσατε πριν την κυκλοφορία του CD μας γνωρίσατε ουσιαστικά την Μάρθα Φριτζήλα. Όλοι περιμέναμε να είναι η κύρια ερμηνεύτρια σε αυτή τη δουλειά , κάτι που δεν έγινε. Γιατί επιλέχθηκε να μην γίνει τελικά;

Τα πράγματα οδηγήθηκαν έτσι ώστε η "Βροχή από κάτω", να είναι ένα προσωπικό madra. (Έτσι γράφεται;)

Γνωρίζουμε ότι έχετε αρκετό υλικό για το νέο σας CD. Γιατί δεν προτιμήσατε την κυκλοφορία διπλού CD, ώστε στο ένα να υπάρχουν τα τραγούδια και στο άλλο οι αυτοσχεδιασμοί , ώστε να ικανοποιήσετε όλους όσους περιμένουν το CD;

Δεν ασχολούμαι με τη μουσική για να ικανοποιώ κάποιους. Εξ’ άλλου τι σούπα θα κάνεις άμα ρίξεις και αλάτι και ζάχαρη;

Ξέρουμε ότι υπάρχουν κάμποσα τραγούδια που ακούσαμε στις συναυλίες σας τα οποία δεν συμπεριλήφθηκαν στο CD. Πότε να περιμένουμε την νέα σας δουλειά;

Πριν το τέλος της χρονιάς.

Ποιά είναι η άποψή σας για τραγουδοποιούς/ερμηνευτές όπως: Μάλαμας, Πασχαλίδης, Ιωαννίδης, Ζερβουδάκης, Θηβαίος, Λουδοβίκος, Θαλασσινός.

Θεωρώ την ερώτηση χωρίς νόημα.

Τι σας έχει αρέσει από κυκλοφορίες της Ελληνικής σκηνής, από σχετικά νέους δημιουργούς/σχήματα τα τελευταία 2-3 χρόνια. Ενδεικτικά: Τρίφωνο, Οκτάβα, Ρόδο του ανέμου, Εστουδιαντίνα.

Κι αυτή η ερώτηση θα ‘λεγα ότι είναι χωρίς νόημα από τη στιγμή που μπήκε το "ενδεικτικά" και η παράθεση ονομάτων.

Πόσο εύκολα θεωρείτε, ότι μπορεί ο Έλληνας να πληρώσει 20-25 ευρώ εισιτήριο για να παρακολουθήσει μια ζωντανή εμφάνιση; Ιδιαίτερα εάν πρόκειται για οικογένεια όπου αθροιστικά ανεβαίνουμε από τα 50 μέχρι και τα 70 ή και 100 ευρώ στις σημερινές συνθήκες;

Δυστυχώς, το χρήμα το κατέχουν αυτοί που δεν έχουν ιδιαίτερη κάψα να παρακολουθήσουν αξιόλογες μουσικές συναυλίες. Το ζήτημα με απασχολεί. Το γνωρίζω και αρκετά γιατί για κάποιο διάστημα έκανα αυτοδιοργάνωση των εμφανίσεών μας. Για ένα σχήμα μεγάλο σαν το δικό μας (12 άτομα), που για να βγει αυτό το αποτέλεσμα κάνει πρόβες ένα μήνα, που οι περισσότεροι ζούνε μακριά από την Αθήνα (όπου γίνονται οι πλείστες εμφανίσεις) και άρα έχουν επιπλέον έξοδα διακίνησης και διαμονής, που προσέχουν και τα ηχητικά τους να είναι αξιοπρεπή, πρέπει να σας πω ότι κάτω από 15 ευρώ εισιτήριο δεν μπορεί να μπει. Προσπαθούμε βέβαια να έχουμε και κάποιες εμφανίσεις δωρεάν ώστε να ικανοποιηθούν και οι φίλοι μας που είναι μπατιράκια. Είναι ζόρικα τα πράγματα αλλά ας γίνεται και μια επιλογή για το τι θα πάμε να ακούσουμε.

Έχετε ακούσει τώρα τελευταία κάτι αξιόλογο κατά την κρίση σας το οποίο να σας άρεσε πολύ;

Τη μουσική της ταινίας "Τρανσυλβάνια" του Τόνι Γκάτλιφ.

Ποια είναι η άποψή σας για την κατάσταση που κυριαρχεί στο μουσικό χώρο και συγκεκριμένα στο λεγόμενο έντεχνο τραγούδι σήμερα; Πιστεύετε ότι υπάρχουν αξιόλογες και συνάμα πρωτοποριακές δουλειές; Είστε αισιόδοξος για το μέλλον της μουσικής στη χώρα μας;

Έχω απαντήσει αυτή την ερώτηση σε άλλη συνέντευξη. Επιγραμματικά, δεν με ενδιαφέρουν τα γεωγραφικά όρια. Καλή μουσική να ναι κι από που να ναι. Η μουσική ποτέ δεν πεθαίνει.

Η μουσική σας είναι ουσιαστικά μια πρωτοπορία, μια επανάσταση, μια "τόλμη", τόσο όσον αφορά στο συνδυασμό μουσικών οργάνων όσο και στα θέματα των τραγουδιών του. Εντοπίζονται για παράδειγμα στοιχεία από την δημοτική παράδοση σε μια σύζευξη με στοιχεία από την σύγχρονη υπερρεαλιστική ποίηση. Πως το εξηγείτε αυτό; Γίνεται συνειδητά αυτός ο συνδυασμός, είναι ένα αυθόρμητο αποτέλεσμα ερεθισμάτων από όλη την ζωή σας, απ' την καθημερινότητά σας;

Την ώρα της δημιουργίας γίνομαι αφελής, ανυπεράσπιστος στις δικές μου εικόνες αλλά και σ’ αυτές που είναι αποθηκευμένες και ‘γω δεν ξέρω που. Μετά, όταν ξαναπονηρεύω, χρησιμοποιώ και τη λογική διαδικασία για να φέρω σε πέρας το μακρύ ταξίδι προς τη δισκογραφία.

Επιδιώκετε την αποφυγή μιας βραχύβιας πορείας στο χώρο αυτό; Πιστεύετε ότι υπάρχει σήμερα ένα συγκεκριμένο είδος μουσικής που μπορεί να αποκτήσει την "αθανασία";

Δε νομίζω ότι μπορεί κανείς να επιδιώξει κάτι τέτοιο, να το χειριστεί. Αν φύγει η έμπνευση, χαιρέτα μας τον πλάτανο. Η μόνη μορφή "αθανασίας" πια που μπορεί να γνωρίσει μια μουσική, είναι να την ακούσει κάποιος πολλά χρόνια μετά τη γέννησή της και να βρει απείραχτη τη φρεσκάδα της. Να νοιώσει αγνός, όπως όταν κοιτάει το πέλαγος (αυτό είναι κλεμμένο). Και δε νομίζω ότι είναι θέμα είδους. Ίσως είναι θέμα ήθους.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι η γνήσια τέχνη είναι μια βιωματική έκφραση του πνεύματος. Ποια είναι η γνώμη σας γι’ αυτή τη θεωρία; Και αυτά που γράφετε είναι τα περισσότερα βιωματικά ή απλώς αποτέλεσμα ερεθισμάτων της εξωτερικής πραγματικότητας;

Όπως περίπου απάντησα και σε προηγούμενη ερώτηση, συλλογικό ασυνείδητο (που βιώνεται πνευματικά) και ατομική πορεία (που είναι αποτέλεσμα εξωτερικών ερεθισμάτων και εσωτερικών διεργασιών) είναι οι δύο δεξαμενές.

Υπάρχουν άτομα ηλικίας μόλις 17 ετών που ακούνε τη μουσική σας μετά μανίας, παρόλο το νεαρό της ηλικίας τους. Πως το εξηγείτε και πως αισθάνεστε γι' αυτό; Πιστεύετε ότι ο στίχος σας μπορεί να γίνει κατανοητός στα άτομα αυτά; Επίσης το κύριο χαρακτηριστικό της ηλικίας αυτής είναι η αδιάλειπτη ανησυχία, ο προβληματισμός, το "ψάξιμο", η αντίδραση και η επανάσταση συχνά. Πιστεύετε ότι ο στίχος σας και γενικότερα η μουσική σας έχει επαναστατικό χαρακτήρα;

Δεν είναι το ζητούμενο η κατανόηση αλλά το βίωμα. Και γιατί ένα άτομο 17 ετών δεν μπορεί να βιώσει; Όσο για το αν η μουσική και τα τραγούδια μου έχουν επαναστατικό χαρακτήρα, θα απαντήσω όχι. Σίγουρα όμως μια αίσθηση δικαίου που με κατατρέχει και καθημερινά λαβώνεται από την ανεπάρκειά μου, βρίσκει καταφύγιο σ’ αυτά που κάνω.

Έχετε συνειδητοποιήσει ότι ένα μεγάλο ποσοστό σε ολόκληρη την Ελλάδα, ποσοστό ατόμων κάθε ηλικίας έχει σιγομουρμουρίσει τα τραγούδια σας. έχει αναρωτηθεί, έχει προβληματιστεί με αυτά. έχει ταυτιστεί, έχει ξαγρυπνήσει, έχει δακρύσει; Κι αν τα 'χετε συνειδητοποιήσει όλα αυτά συμφωνείτε για την ορθότητα της εξής φράσης: "…Η μουσική του είναι μια γνήσια μορφή τέχνης, που όπως κάθε γνήσια μορφή τέχνης επιφέρει τελικά την κάθαρση στο κοινό της…" ;

Εκείνο που ξέρω είναι ότι αρκετά από τα τραγούδια, τα έχω γράψει κάτω από ένα δυνατό συναίσθημα τρυφερότητας το οποίο με επισκέπτεται που και που. Και συμφωνώ απόλυτα με τη φράση: "Κάθε γνήσια μορφή τέχνης επιφέρει την κάθαρση στο κοινό της".

Έχετε διστάσει ποτέ ή θα διστάζετε να κάνετε κάτι για να μην απογοητεύσει όλους αυτούς τους καθημερινούς ανθρώπους που εκφράζονται απ' την μουσική σας;

Δεν θέλω να απογοητεύσω αλλά δεν το παίρνω υπ’ όψη μου.

"…Εκείνα που δε λέγονται, δε λιώνουν σε καμίνι… αντί να βγουν στα χείλη, φυτρώνουν στον αυχένα…" Νόμιζα πως με την τέχνη αυτή κι αν όχι τόσο με τους στίχους έστω με τη μουσική, μπορείς να εκφράσεις όλα όσα δε μπορείς να πεις στην καθημερινή σου ζωή… όλα όσα σε βαραίνουν και είναι αδύνατο να βρεις λέξεις να τα εκφράσεις. Ο συγκεκριμένος στίχος είναι μια κατάθεση ψυχής, όμως στα αλήθεια μέσα απ' την μουσική σας δεν έχει βρει την ολοκλήρωση που ψάχνει; Δεν νιώθετε ότι εκφράζεστε απόλυτα;

Στο "εκείνα που δεν λέγονται" αναφέρομαι όχι στα ανείπωτα, αυτά που δεν μπορείς να βρεις τις λέξεις για να τα εκφράσεις αλλά σε κείνα που οι λέξεις υπάρχουν αλλά είναι τόσο ανελέητα που τίποτα δεν μπορεί σε βάθος χρόνου να τα εξορκίσει. Ούτε η μουσική.

Τι συναισθήματα σας γεννά η γνωριμία με τον μεγάλο ταξιδιάρη Λοΐζο;

Νοιώθω τυχερός που τον γνώρισα, ήτανε άνθρωπος-κόσμημα, σαν καλλιτέχνης εξαιρετικός και τα λόγια μου δεν είναι εξωραϊστικά εξαιτίας του θανάτου του.

Νιώσατε ποτέ και κυρίως στα μικρά σας χρόνια ότι είστε γεννημένος σε λάθος εποχή; Νιώσατε απόρριψη και μοναξιά που πηγάζει από την ιδιαίτερή σας ψυχοσύνθεση και στάση ζωής;

Μοναξιά έχω νοιώσει αλλά δεν οφείλονταν σε απόρριψη. Μάλλον στον υπερτροφικό συναισθηματικό κόσμο οφείλονταν.

Πόσο δύσκολο είναι να ξεκινήσει κανείς μόνος οδοιπόρος και πώς νιώθετε σήμερα πλέον που έχετε πιστούς συνοδοιπόρους όλους εμάς;

Τη συνοδοιπορία δεν πρέπει να τη διακρίνει η πίστη αλλά η αυθεντικότητα. Σίγουρα νοιώθω όμορφα που υπάρχει μια σχετική ανταπόκριση σ’ αυτά που κάνω. Η δυσκολία δεν υπάρχει τόσο στην αρχή, όπου αργά ή γρήγορα οι καιροί ανταποκρίνονται σε κάτι που αξίζει, αλλά στο τέλος που πρέπει πρώτα να το αντιληφθείς και ύστερα να συμφιλιωθείς μαζί του.

Μία όμορφη εικόνα από τοπίο, από ένα χαμόγελο, από οτιδήποτε όμορφο που βλέπετε σκέφτεστε να τον κάνετε στίχο, τι σας περνά από το μυαλό;

Δεν ξέρει κανείς από πού θα του ‘ρθει και βέβαια δεν είναι μόνο οι ομορφιές που μπορεί να ξυπνήσουν την έμπνευση. Θα ‘λεγα μάλιστα, ότι μπορούν λιγότερο απ’ οτιδήποτε άλλο στην περίπτωσή μου.

Πιστεύετε τελικά ότι ο κόσμος είναι έτοιμος να αντιληφθεί αυτά που ο ίδιος θέλετε να πείτε με τους στίχους σας;

Όπως αναφέρθηκα και σε προηγούμενες ερωτήσεις, οι πιο πολλοί στίχοι που έχω γράψει δεν είναι για να κατανοηθούν αλλά για να βιωθούν. Και γι αυτό το μόνο που χρειάζεται είναι καλή διάθεση και άνοιγμα στην περιπέτεια της ύπαρξης. Αν δεν υπάρξει συγκίνηση αυτό θα οφείλεται είτε στην ανεπάρκεια του στίχου και της μουσικής είτε στη μη ύπαρξη εκλεκτικής συγγένειας.

Τι μήνυμα θα στέλνατε στους νέους που δίνουν μία γενναία μάχη να κρατηθούν στη ζωή μετά από ένα μοιραίο τους λάθος; Για παράδειγμα ο χρήστης που προσπαθεί να απεξαρτηθεί;

Φοβάστε για το αύριο των παιδιών σας;

Είναι αλήθεια ότι νοιώθω ένα σφίξιμο μέσα μου. Μόνο ευχές μπορώ να κάνω.

Νιώσατε ποτέ σας απόρριψη και αποτυχία; Και ακόμα και αν αυτήν δεν ήρθε από φίλους, συνεργάτες ή κοινό, την νιώσατε μέσα σας από τον ίδιο, ότι κάποια στιγμή δηλαδή δεν σας έφτανε το αποτέλεσμα μια δουλειάς, δεν σας ικανοποίησε πλήρως και το απορρίψατε μέσα σας γιατί έπαψε να σας εκφράζει;

Φυσικά. Και βέβαια η αυτοαπόρριψη είναι η πιο σαρωτική. Ευτυχώς όμως που υπάρχει γιατί είναι φίλτρο για τα σκάρτα και εφαλτήριο για νέες περιπέτειες.

Πως νοιώθετε όταν βλέπετε θαυμασμό στα μάτια κάποιων;

Μάλλον δυσφορία. Γιατί είμαι κατώτερος των περιστάσεων. Σε επίπεδο ήθους, η μουσική μου δημιουργία με υπερβαίνει. Ο ίδιος, σαν δέκτης, μπορεί να θαυμάσω το έργο αλλά ποτέ τους δημιουργούς.

Πως θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας;

Η αυτοπαρατήρηση είναι φενάκη για μας τους κοινούς θνητούς. Αν ήμουνα κανένας γιόγκι…

Η έμπνευση και η δημιουργικότητα έρχονται πάντα το ίδιο εύκολα; Από που κυρίως αντλείται αυτή; Έχετε την ίδια όρεξη με αυτήν που είχατε παλαιότερα; Η εμπειρία και η γνώση σίγουρα αυξάνονται, ο αυθορμητισμός όμως και η ενέργεια παραμένουν τα ίδια ή τα χρόνια που περνούν σας κουράζουν;

Η έμπνευση σίγουρα δεν είναι αντιστρόφως ανάλογη του χρόνου. Μπορεί σήμερα να βρίσκομαι σε αδιέξοδο και μετά από δέκα χρόνια να δω το φως το αληθινόν. Αν υπάρχει η έμπνευση, αυτό που μπορεί να φρενάρει την δημιουργικότητα είναι ο πόνος και η φθορά.

Βλέπετε με το ίδιο μάτι την επαρχία που μεγαλώσατε;

Όχι, γιατί ούτε η επαρχία είναι ίδια ούτε εγώ.

Πως θα αντιδρούσατε σε μια αρνητική κριτική πάνω στο έργο σας;

Απ’ έξω στωικά, από μέσα βρίζοντας.

Αγαπάτε όλα τα "παιδιά" σας το ίδιο; Είτε κάνουν επιτυχία, είτε όχι; και αυτά που ξέρει ο κόσμος και έχει τραγουδήσει και αυτά που δεν έχετε μοιραστεί ποτέ μαζί μας;

Έχω κάποιες αδυναμίες. Δεν έχει να κάνει με την αποδοχή τους.

Πόσες θυσίες πιστεύετε πως είναι λογικό να κάνει κανείς για την τέχνη;

Καμία. Αν το βλέπει σαν θυσία, ας κάνει κάτι άλλο.

Η ενορχήστρωση των τραγουδιών σας είναι τουλάχιστον πρωτότυπη (αν όχι πρωτοποριακή). Πως γεννιέται και πως αναπτύσσεται η ενορχήστρωση στα τραγούδια σας; Την έχετε από πριν στο μυαλό σας ή ξεκινάτε και γρατζουνάτε διάφορα όργανα πλάθοντας την και ίσως αλλάζοντας την μέχρι να σταθεροποιηθεί; Είναι προϊόν μονάχα της δικής σας άποψης για το κάθε τραγούδι ή συνολική, μαζί με αυτή των συνεργατών σας;

Σε πρόσφατη συνέντευξη απάντησα σ’ αυτή την ερώτηση. Νοιώθω άσχημα να λέω τα ίδια.

Πως εξηγείτε την επιτυχία των τραγουδιών σας, ακόμα και στην νεολαία που από διάφορους "κατηγορείται" ότι αρέσκεται σε ευκολόπεπτα ακούσματα; Μήπως είναι δείγμα ότι τελικά ο κόσμος αρχίζει να ψάχνεται με πράγματα λιγότερο εφήμερα και περισσότερο αυθεντικά, ή δεν πρόκειται να υπάρξει τέτοια περίπτωση;

Όχι μόνο θα υπάρξει αλλά θα φωτίσει και τη ζωή μας με τον ήλιο της καλαισθησίας και της προσφοράς!

Εκ μέρους όλων των μελών του Κιθάρα, ευχαριστούμε πάρα πολύ για αυτή τη συνέντευξη!