¸χουν περάσει δύο μήνες σχεδόν από την κυκλοφορία του δίσκου και βέβαια, δύο μήνες ακρόασης. Δηλώνω από την αρχή ότι είμαι μουσικά αδαής και γι´ αυτό λατρεύω και τη μουσική. Από αυτή τη θέση μίλησαν πολλοί και για τη μουσική και και για ενορχηστρωτικές λεπτομέρειες και για τον ήχο του «Σαμάνου». Εγώ θα πω τις σκέψεις μου όπως μου βγαίνουν αυθόρμητα και χωρίς να διεκδικώ τις δάφνες του ειδικού.
Ακούγοντας τον «Σαμάνο» έθεσα εντελώς αυθόρμητα το ερώτημα στον εαυτό μου: αν έπρεπε να δώσουμε τα τραγούδια αυτά με εικόνες , με πίνακες ζωγραφικής, , ποιους ζωγράφους θα καλούσαμε; Ίσως μια πλειάδα, ίσως και λιγότερους, αλλά στα μάτια τα δικά μου, στα ηχητικά οράματα που ξεχύνονται από τα tracks του «Σαμάνου», μού έρχονται ο
Van Gogh, ο
Diego Rivera και ο
Θεόφιλος. Ο Van Gogh επειδή είναι γήινος, αγαπά το χώμα και τα παράγωγά του, πατά γερά, ζει και καταστρέφεται στη γη. Ο Rivera, επιδή είναι ο εραστής των λατινικών κινημάτων και των ανθρώπινων παθών (και εραστής της Φρίντα Κάλο) και τέλος ο μέγας , μα τόσο εξωφρενικά απλός και λαϊκός Θεόφιλος.
Ο Διονύσης ένας τραγουδοποιός αφιερωμένος κυρίως στην αυθόρμητη εγκεφαλική κριτική μέσω του στίχου και του τραγουδιού. Ο Θανάσης, ένας υπερβατικός τραγουδοποιός από την εξύμνιση της απλής καθημερινής στιγμής μέχρι την ελεγεία στο ανύπαρκτο. Ο Σαββόπουλος μαέστρος του στίχου αλλά και δέκτης των νεοελληνικών μηνυμάτων φρόντιζε άλλοτε να μας νουθετεί, άλλοτε να μας εμψυχώνει και άλλοτε να μας μαλώνει. Αυτόφωτος, χειμαρώδης, πληθωρικός στιχουργικά εγκεφαλικός και πάντα κριτικός. Ο Παπακωνσταντίνου πάτησε σε μουσικά μονοπάτια που του δημιουργούσε η καρδιά του. Χωρίς τόπο αλλά σε τόπους, χωρίς πρόσωπο αλλά με πολλές αναφορές, χωρίς φύλο αλλά με πείραγμα των φύλων, σε μια κάθε άλλο παρά τετριμμένη στιχουργικά θεματολογία. Ο Θανάσης αφουγκράστηκε τις ευαίσθητες χορδές αλλά έξυσε ακόμα και τις αναίσθητες χορδές. Αναρωτηθήκαμε όλοι μας πολλές φορές «μα τι διάολο είναι αυτό που μας ξυπνάει μέσα μας με αυτά που κάνει;». Άνθρωποι, αντικείμενα, ιστορίες, ανησυχίες, μνήμες, κολλήματα, ευαισθησίες για την ανθρώπινη ύπαρξη, ανησυχίες για τη ζωή και τις πηγές της και (πάνω απ´ όλα) υπερβατικές αναζητήσεις.
Ο «Σαμάνος» τα περιέχει όλα αυτά. Προσωπικά, όπως έχω σημειώσει και
αλλού θεωρώ ότι η «Βροχή από κάτω» είναι ανυπέρβλητος δίσκος και αμέσως μετά έρχεται η «Αγρύπνια». Δεν θα μπω όμως στη λογική των συγκρίσεων. Κρίνω πως πρόκειται για μια παγίδα στη οποία πέφτουμε όλοι μας συχνά. Αυτό όμως που πιστεύω είναι ότι ο Θανάσης είναι απόλυτα συνεπής με τον εαυτό του (άρα και με το κοινό του). Παρακολουθείστε τα ταξίδια του «Σαμάνου»: Δανείζεται τον τίτλο του από τον Φορτίνο Σαμάνο που τολμά να χαμογελά (ειρωνικά ; ) μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα. ¸τσι θαυμάζει αυτήν την νοοτροπία ή καλύτερα αυτήν την τόλμη του ανθρώπινου μεγαλείου μπροστά στο θάνατο. Το ίδιο κάνει και με τον Αttinse Pasquale, τον θαυμάζει για την περιφρόνηση του θανάτου τη στιγμή που ο ίδιος (ο Θανάσης ; ) εύχεται να μην φοβόταν «το Μεγάλο Κάλεσμα». Εντυπωσιάζεται από τα ραπίσματα στο χρόνο. Θαυμάζει για άλλη μια φορά ένα πλάσμα που παίρνει ζωή και ομορφιά από το … δηλητήριο. Είναι τυχαία η δισκογραφική του επιμονή σε αυτό ή μήπως θέλει να ξεφτιλίσει και να απογυμνώσει αυτό που στο μυαλό μας είναι κακό, εν προκειμένω το δηλητήριο; Να μιλήσουμε για την άλλη εμμονή του με μνήμες πίσω, αρκετά πίσω, που άλλοτε μπορεί να συνδέονται με «του μαραγκού το μολύβι» - σε εμάς τους μεγαλύτερους η εικόνα είναι νωπή – ή με έναν άπιστο που προσεύχεται στο ζειμπέκικο χορό του ενώ ο «σταυρωτής ο χρόνος» (τι εύστοχος χαρακτηρισμός) του κάνει παλαμάκια. (Εδώ θυμήθηκα τον Λευτέρη Παπαδόπουλο που έλεγε παλιότερα πως αυτός που χορεύει ζεϊμπέκικο συνομιλεί εκείνη την ώρα με το θεο). Και πείτε μου, στο θεό σας, έχετε ξαναδεί άνθρωπο να γράφει τέτοια απελπισμένη προσωπική υμνωδία σε αυτό που «δεν μπόρεσε να υπάρξει» και που, μόλις, ίσα που περνά «σαν αστραπή από μακριά»; (Η κορυφαία στιγμή του δίσκου, κατά την ταπεινή μου γνώμη).
Νομίζω, λοιπόν πως ο Θανάσης είναι συνεπής όσον αφορά τη στάση του απέναντι στην τέχνη και τη ζωή. Ο Σαββόπουλος βρέθηκε μάλλον έξω από τα νερά του αλλά τα κατάφερε να βγει από τις χειμερινές κουβέρτες με τις οποίες τυλίχτηκε τα τελευταία χρόνια και που συνήθιζε απλώς να προβάλλει στο παράθυρο και να μας χαιρετά με τον ιδιόρρυθμο τρόπο του. Ο Διονύσης κέρδισε από αυτήν τη συνεργασία και αναγκάστηκε να δώσει έναν άλλον εαυτό. Για άλλη μια φορά είμαστε υποχρεωμένοι να κρατήσουμε χαμηλά τους τόνους των επιφυλάξεών μας ακόμα και αν τις εκφράζουμε με μεσογειακό ταπεραμέντο. Και αυτό διότι, εν πάση περιπτώσει, και ο Διονύσης αλλά και ο Θανάσης είναι από τους ελάχιστους καλλιτέχνες που δεν μας έκαναν ποτέ να βαρεθούμε με επαναλήψεις σε θεματολογίες και στιχουργικές. Κατά κάποιο τρόπο σε κάθε τραγούδι τους έφτιαχναν ένα μικρό αυτόνομο σύμπαν. Στο φινάλε – φινάλε ... ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω.
Προφανώς πρόκειται για έναν από εκείνους τους (πολλούς) δίσκους της ελληνικής δισκογραφίας που θα κριθούν σε βάθος χρόνου από τον κόσμο και που η αξία τους αναδεικνύεται μόνο αν παραλληλίσουμε τους εαυτούς μας με δρύινα βαρέλια και τον δίσκο με κρασί που περιμένει να «παλιώσει όμορφα» μέσα σε αυτά. Κρασί και βαρέλι μια ενότητα με βοηθό το Χρόνο, όχι τον Σταυρωτή αλλά τον Μύστη – τον Σαμάνο.
Τα σέβη μου
Το μήνυμα διορθώθηκε από τον/την: αριάδνη, στις: 11/07/2008 19:57
Προσοχή, δε λέω ότι η τέχνη δεν επιδέχεται κριτικής, απλά ότι δυσκολεύομαι να βρω τα αντικειμενικά κριτήρια... το οποίο κριτήριο ίσως τελικά είναι μονάχα ο χρόνος. 
