Αναπαράσταση παλαιών ηχογραφήσεων
Σε ήχο Ελληνικό
ΓΙΩΡΓΟΣ Ε. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
* ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΥΣΤΑΚΙΔΗΣ: 16 ρεμπέτικα με κιθάρα (Παραγωγή: Music Corner)
Ρεμπέτικα με κιθάρα που, όπως λέει ο Δημήτρης Μυστακίδης που τα έπαιξε και τα τραγούδησε, ηχογραφήθηκαν σε δίσκο στο πλαίσιο της ενασχόλησής του με τη διδασκαλία της λαϊκής κιθάρας στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπείρου στην Αρτα. Από τη διδασκαλία, σύμφωνα πάντα με τον Μυστακίδη, φάνηκε η ανάγκη να αναζητηθούν τραγούδια πρόσφορα να παιχτούν με κιθάρα και μάλιστα να είναι αντιπροσωπευτικά των διαφόρων τεχνοτροπιών που αναπτύχθηκαν από τους μουσικούς του λαϊκού τραγουδιού μέχρι τη δεκαετία του '50. Στο σημείωμά του προσθέτει ακόμα ότι επιθυμεί οι εκτελέσεις αυτές να ανακαλέσουν, χωρίς όμως και να ταυτιστούν με τις πρωτότυπες και πως το πρώτο του έρεισμα ήταν «...η υπογράμμιση των τεχνικών στοιχείων που υποστηρίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία, με παράλληλο σεβασμό στον αυθεντικό χαρακτήρα των κομματιών». Σχετικά με το ερώτημα τι νόημα έχει η επανεκτέλεση αυτών των τραγουδιών σήμερα, υπάρχουν, σύμφωνα με τον δημιουργό του δίσκου, δύο απαντήσεις: Είτε το ηχογράφημά του μπορεί «...να γίνει αφορμή για μια νέα επίσκεψη της λαϊκής μουσικής που θα επιτρέψει μια νέα ανάγνωση του παλαιού υλικού και της αισθητικής του...» είτε: «...μπορεί, όπως λέει ο φίλος μου Θανάσης Παπακωνσταντίνου, απλώς το τέρας της ματαιοδοξίας να με νίκησε για μία ακόμη φορά».
Από το τελευταίο αρχίζοντας, δεν αποφεύγω τον πειρασμό να πω ότι θα περίμενε κανείς μια... μετριοφρονέστερη στάση και αμέσως να ταχθώ στο πλευρό του Θανάση Παπακωνσταντίνου, διότι οι εκατοντάδες επανεκτελέσεις ρεμπέτικων στα τελευταία 30 και πλέον χρόνια εμπεριέχουν ασφαλώς πλήθος «αφορμές» για επισκέψεις στο παλαιό αυτό υλικό. Ο δημιουργός όμως του δίσκου, όπως φαίνεται, προκρίνει μόνο τις δικές του εκτελέσεις πρώτες και καλύτερες για το σκοπό αυτό. Δεν λέω πως δεν είναι κι αυτές αφορμή για σκέψεις και επισκέψεις, αλλά αυτό είναι προτιμότερο να το πουν, πλην του ίδιου, όλοι οι άλλοι.
Οσον αφορά την εκπαιδευτική του αξία, είναι ανάγκη να διευκρινιστεί πως ο δίσκος δεν μπορεί να κριθεί ως διδακτικό πόνημα, διότι κυκλοφορεί κανονικά και πωλείται όπως όλοι οι άλλοι στην αγορά των δίσκων. Δεν απευθύνεται σε σπουδαστές αλλά σε ακροατές έργων τέχνης που δεν έχουν λόγο (και ορθώς) να ρυθμίζουν τις απαιτήσεις τους ανάλογα με «οδηγίες» που λαμβάνουν έξωθεν (του έργου).
Ως ακροατής, λοιπόν, που τον αφορούν ελάχιστα, ή καθόλου, τα μαθήματα της λαϊκής κιθάρας, ακούω στο έργο του Μυστακίδη πρωτίστως την πρόθεση και τη φροντίδα της αναπαράστασης των παλαιών ηχογραφήσεων. Προσηλωμένος σ' αυτό ο εκτελεστής, δεν αντλεί από την παλιά εκτέλεση άλλο τίποτε παρά το εξωτερικό της γνώρισμα. Περιορίζεται σ' ένα σκιτσάρισμα των γενικών και κάποτε των ειδικών γραμμών. Κι αν συγκρίνουμε τις εκτελέσεις του με τις παλιές (που μοιραία ανακαλεί) οι δικές του είναι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, αδιάφορες, χωρίς μεράκι, ενίοτε ψυχρές και «ακαδημαϊκές». Είναι σαν ο μουσικός να είναι μέσα του προσηλωμένος σε άλλα πρότυπα και κατ' ανάγκην παίζει και ρεμπέτικα. Σαν να λέει στους μαθητές: «Να, αυτοί οι παλαιοί έτσι έπαιζαν, εμένα άλλα με συγκινούν».
Από τότε που άρχισε η... επανακατανάλωση των ρεμπέτικων, εδώ και πάνω από τριάντα χρόνια, οι περισσότεροι μουσικοί και τραγουδιστές, που τα ξαναπαίζουν, κάνουν το ίδιο πράγμα: άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο αντιγράφουν τις παλιές εκτελέσεις και διαγωνίζονται ποιος θα μιμιθεί καλύτερα τον ένα ή τον άλλο παλαιό τραγουδιστή ή οργανοπαίχτη. Και όμως, η πιο σημαντική απαίτηση που προβάλλει (που λογικά θα πρέπει να προβάλει) όσον αφορά τις επανεκτελέσεις είναι κυρίως καλλιτεχνική. Η ερμηνεία είναι και αυτή πρωτότυπη δημιουργία και ο ερμηνευτής καλείται να μορφοποιήσει ένα προσωπικό έργο που έχει κι αυτό ένα περιεχόμενο. Τι είδους «νέα ανάγνωση» είναι άραγε αυτή; Τι έρχεται να προσθέσει, ή να εισηγηθεί, η απλή απομίμηση του παιξίματος του Σπύρου Περιστέρη, του Γιώργου Κατσαρού ή του Α. Κωστή;
Πιστεύω ότι όποιος ενδιαφέρεται, είτε αυτός είναι απλός ακροατής, προς ευχαρίστησιν, είτε σπουδαστής, προς μελέτην, οι πολλές, καλές και γνήσιες πληροφορίες βρίσκονται στις παλιές πρωτότυπες εγγραφές, που ευτυχώς εσώθησαν και είναι στη διάθεσή μας.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 07/02/2007
<br><br>Το μήνυμα διορθώθηκε από τον/την: karfi, στις: 14/04/2007 20:34 
