«Ποτέ δεν φύλαξα πρόβατα,
μα είναι σαν να το 'χω κάνει.
Η ψυχή μου είναι σαν το βοσκό.
Ξέρει κι από αέρα κι από ήλιο
περπατώντας χέρι-χέρι με τις Εποχές
παρατηρώντας κι ακολουθώντας».
(«Ο φύλακας των κοπαδιών», 1914)
Ο Fernando Antonio Nogueira Pessoa γεννήθηκε στη Λισαβώνα το 1888. Ο πατέρας του, Joaquim de Seabra Pessoa πέθανε από φθίση όταν ο Pessoa ήταν ακόμη νέος. Η μητέρα του, Maria Madalena Nogueira Pessoa, παντρεύτηκε κατόπιν τον Πορτογάλο πρόξενο στο Durban της Ν.Αφρικής, όπου η οικογένεια διέμενε από το 1896. Στη διάρκεια εκείνων των χρόνων ο Pessoa απέκτησε άνεση στη χρήση της αγγλικής γλώσσας και έδειξε μια πρώιμη αγάπη για συγγραφείς όπως ο William Shakespeare και ο John Milton. Επίσης οι πρώτες του ποιητικές συλλογές είναι γραμμένες στα αγγλικά.
Αφού ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή του στο Cape Town, επέστρεψε στη Λισαβώνα σε ηλικία 17 ετών για να συνεχίσει τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο. Όταν μια φοιτητική αποχή διέκοψε τα μαθήματα, εγκατέλειψε τις σπουδές του και εργάστηκε ως ανταποκριτής επιχειρήσεων.
Στη συνέχεια δούλεψε ως μεταφραστής εμπορικών κειμένων και έγραψε σε πρωτοποριακές επιθεωρήσεις, κυρίως στην Orpheu, η οποία υπήρξε εστία για νέες αισθητικές απόψεις. Τα άρθρα του για το κίνημα saudosismo (νοσταλγία), προκάλεσαν αντιδράσεις εξαιτίας των πρωτοποριακών τους όρων. Ο Pessoa διαδραμάτισε μεγάλο ρόλο στην εξέλιξη του κινήματος του Μοντερνισμού στη χώρα του και ήταν ο σπουδαιότερος εκπρόσωπός της μοντερνιστικής ομάδας Orpheu.
Το πρώτο βιβλίο του Pessoa, Antinous, εκδόθηκε το 1918 και ακολούθησαν δυο άλλες ποιητικές συλλογές, όλες στα αγγλικά. Το πρώτο του βιβλίο στα πορτογαλικά με τίτλο Mensagem εκδόθηκε το 1933, χωρίς να τραβήξει όμως την προσοχή.
Ο όγκος του έργου του Pessoa εκδόθηκε σε λογοτεχνικά περιοδικά, κυρίως στο δικό του, το Athena. Με το όνομα Pessoa έγραψε ποιήματα που χαρακτηρίζονται από γλωσσικές καινοτομίες, παρόλο που χρησιμοποίησε παραδοσιακά μέτρα και ρυθμούς. Κατά τη διάρκεια της συγγραφικής του σταδιοδρομίας, ο Pessoa ήταν άσημος και δημοσίευσε ελάχιστο από τον τεράστιο όγκο του έργου του.
Η ποιητική τεχνική χάρη στην οποία ο Pessoa έγινε ιδιαιτέρως γνωστός είναι η χρήση των ετερωνύμων ή εναλλακτικών λογοτεχνικών προσώπων, τα οποία «υπέγραψαν» πολλά από τα βιβλία του. Ο Pessoa υιοθέτησε τη χρήση «ετερωνύμων», κυριολεκτικά alter egos, που υποστήριζαν ή ασκούσαν κριτική ο ένας στα κείμενα του άλλου. Όταν πέθανε, άφησε ένα μπαούλο που περιείχε κάπου 25,426 αντικείμενα -μια τεράστια συλλογή από ποιήματα, αποσπάσματα, γράμματα και εφημερίδες. Αυτά τα κομμάτια αποδίδονταν σε μια σειρά από συγγραφείς -Bernardo Soares, Alberto Caeiro, Ricardo Reis και Alvaro de Campos ανάμεσα σε άλλα- καθώς ο Pessoa είχε δημιουργήσει έναν αριθμό από υποθετικούς χαρακτήρες κατά τη διάρκεια της λογοτεχνικής του καριέρας. Ο Alvaro de Campos, μηχανικός, αντιπροσωπεύει την έκσταση της εμπειρίας και γράφει σε ελεύθερο στίχο. Ο Ricardo Reis είναι ένας γιατρός με επικούρεια φιλοσοφία και κλασσική εκπαίδευση· γράφει σε μέτρα και ρυθμούς που θυμίζουν το Λατίνο ποιητή Οράτιο. Ο Alberto Caeiro, βοσκός, είναι εναντίον κάθε συναισθηματισμού και γράφει κι αυτός σε ελεύθερο στίχο. Κάθε πρόσωπο έχει μια ιδιαίτερη φιλοσοφία ζωής. Ο Pessoa κάποτε έγραφε και λογοτεχνικές συζητήσεις ανάμεσά τους.
Αν και περισσότερο γνωστός ως ποιητής, ο Pessoa έγραψε επίσης και σύντομα κείμενα, κάποια από τα οποία ήταν προσχέδια ή ημιτελή. Το Βιβλίο της Ανησυχίας (Livro do Dessossogego), γραμμένο με το όνομα Bernardo Soares, εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1982, πενήντα περίπου χρόνια μετά το θάνατο του συγγραφέα. Ο πρωταγωνιστής του βασανίζεται από την απουσία νοήματος στη ζωή:
«Κι εγώ, ειλικρινά, είμαι το κέντρο που δεν υφίσταται παρά μόνο σαν συνθήκη στη γεωμετρία της αβύσσου· είμαι το τίποτα γύρω από το οποίο περιστρέφεται αυτή η κίνηση...».
Ο Pessoa απέφευγε την κοινωνική ζωή και τους λογοτεχνικούς κύκλους. Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μέσα σ' ένα επιπλωμένο δωμάτιο στη Λισαβώνα, όπου και πέθανε ανώνυμος και άσημος στις 30 Νοεμβρίου του 1935.
Η ποίησή του άρχισε να κερδίζει το κοινό από το 1940 στην Πορτογαλία και αργότερα στη Βραζιλία. Αρκετές από τις συλλογές του εκδόθηκαν μετά το θάνατό του και μεταφράστηκαν στα Ισπανικά, Γερμανικά, Σουηδικά, Φινλανδικά και άλλες γλώσσες.