Συνέντευξη στην εφημερίδα "Τα Νέα"
Ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΗ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟ
ΣΤΟΝ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟ
«Ο Νιόνιος κάνει νεκροτομή στον χρόνο, εγώ τον θάβω»
Της Χάρης Ποντίδα
Η συνεργασία του Θανάση Παπακωνσταντίνου με τον Διονύση Σαββόπουλο, τόσο δισκογραφικά όσο και σε ζωντανές εμφανίσεις, έγινε θέμα. Από τη μια ο γοητευτικός (και αντιφατικός) περφόρμερ συνθέτης. Από την άλλη ένας περίεργος Λαρισαίος που ενώ όλοι οι «περί του εντέχνου» γνωρίζουν ότι ανήκει μουσικά στους… απογόνους του Παπάζογλου, αλλά μια ωραία πρωία ξυπνάει με έναν αλλιώτικο δίσκο («Βραχνός Προφήτης») όπου οι φόρμες σπάνε, οι σχεδόν σουρεαλιστικοί στίχοι του φέρνουν μυρωδιές της γης και ο ήχος σμίγει παράδοση και ηλεκτρισμό. Από τότε αρχίζει η ιστορία του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Οι φαν του «συνασπίζονται», οι συναυλίες του αποκτούν την ένταση ροκ γεγονότων, οι δίσκοι… τρέχουν (ο «Σαμάνος» είναι ο δέκατος), το όνομά του σιγά σιγά όνομα αναφέρεται στις παρέες- ακόμη κι εκείνες που αμφισβητούν την επίδρασή του στον χώρο.
Στον «Σαμάνο» οι στίχοι και οι μουσικές δικές του, η ερμηνεία του Σαββόπουλου. Για την ιστορία του Νιόνιου αυτό είναι πρωτοφανές. Το ρίσκο μεγάλο. Το πάντρεμα πρέπει να γίνει από έρωτα, αλλιώς θα είναι για κλάματα. Και για τους δύο.
Στη σκηνή (που τους είδαμε τον χειμώνα) ήταν και οι δύο εξαιρετικοί, αλλά ήταν σαν να βλέπαμε δύο προγράμματα. Τα τραγούδια ωστόσο έδειξαν αμέσως ότι υπήρχε υπόβαθρο συνεννόησης. Σχέση ουσίας… Όταν ακούς τον «Σαμάνο» (Λύρα) δεν μπορείς να πιστέψεις πόσο σαββοπουλικός είναι. Τα τραγούδια, κατά την αγαπημένη συνήθεια του Θανάση Παπακωνσταντίνου, ήταν δώδεκα διαφορετικές στιγμές έμπνευσης, δώδεκα διαφορετικά θέματα- από το βουνό Ασπρομόντε και τον Σαββόπουλο εν μέσω χορωδίας μέχρι τον «Φορτίνο Σαμάνο» μπρος στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Υπάρχει, λοιπόν, κάτι κοινό μεταξύ σας. Kάτι που ίσως σας αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια αυτής της δουλειάς; Ίσως το ότι και οι δύο προσπαθείτε να χαρτογραφήσετε στις μουσικές σας ένα άγνωστο τοπίο;
Μουσικά, ενώ έχει ο καθένας το προσωπικό του ύφος, έχουμε, νομίζω, και κάποια κοινά στοιχεία. Ένα από αυτά είναι ότι αυτό το ύφος είναι αδιόρατο- συνταιριάζοντας από καλαματιανά έως ακραιφνή δυτικότροπα- και παρ΄ όλα αυτά χαρακτηριστικό για τον καθένα. Ένα άλλο είναι ότι και στους δυο, το κάθε τραγούδι έχει το δικό του σύμπαν, σπάνια μοιάζει με τα άλλα και δεν είναι παραλλαγές σε ένα θέμα.
Στιχουργικά…
Και στιχουργικά έχουμε, νομίζω, κάποια κοινά. Και οι δύο λειτουργούμε εικονοκλαστικά, με λιτότητα στα καλολογικά στοιχεία, χωρίς ασάφειες ακόμα κι όταν είναι ακατανόητη η περιγραφή. Μας απασχολεί συχνά ο χρόνος. Άμα δεν έφερνε τη φθορά μαζί του, σιγά να μη του δίναμε σημασία. Και έτσι θα έλεγα, με πολύ ρίσκο, ότι ο μεν Διονύσης του κάνει νεκροτομή, ενώ εγώ προσπαθώ να τον θάψω όσο πιο γρήγορα γίνεται.
Που σημαίνει ότι υπάρχει ψυχική συγγένεια…
Για το «ψυχικό μέρος» θα μιλήσω αργότερα. Αυτή την εποχή διαβάζω το «Περί ψυχής», το ογκώδες βιβλίο του Παναγή Λεκατσά, οπότε όταν το τελειώσω και εφόσον έχω ξεκαθαρίσει τι είναι ψυχή θα επανέλθω.
Κάτι τώρα για τη θεματολογία των τραγουδιών: μου φαίνεται πολύ φευγάτο (και ταυτόχρονα ωραίο) να γράφεις ένα τραγούδι για τον Φορτίνο Σαμάνο, μετά για το Ασπρομόντε και λίγο μετά το «Ζεϊμπέκικο της Κυριακής». Ξέρω ότι το να μιλήσει κανείς για την έμπνευση είναι δύσκολο, αλλά διακρίνεις κάτι που τα συνδέει αυτά μεταξύ τους;
Πιθανότατα τα θέματα μας διαλέγουν παρά τα διαλέγουμε, με την έννοια ότι αν είσαι σε εγρήγορση οι αφορμές για δημιουργία σε επισκέπτονται και μάλιστα απροσκάλεστες. Τα τραγούδια που προκύπτουν, ομαδοποιούνται για να οδηγηθούν στη σφαγή- την ηχογράφηση ήθελα να πω- με κριτήρια αισθητικά.
Σε απασχολεί αν «φτάνουν» στο κοινό; (και δεν εννοώ μόνο τα συγκεκριμένα τραγούδια).
Θέλω, βεβαίως, να τα αγαπήσει ο κόσμος, αλλά μπροστά στην έμπνευση στέκω άδολος, χωρίς να με απασχολεί οτιδήποτε.
Τι κάνει ένα τραγούδι να διαρκεί στον χρόνο; Ποιο από τα δικά σου θα ήθελες να ζήσει περισσότερο;
Αυτό δεν το ξέρω. Ίσως τα πιο αρχετυπικά. Από τα δικά μου ας ζήσουν εκείνα που θα τον ξεγελάσουν.