Συνέντευξη στην εφημερίδα "Τα Νέα"
ΘANAΣHΣ ΠAΠAKΩNΣTANTINΟY
«Ο καλλιτέχνης πρέπει να μην ταλαιπωρεί κανέναν»
Η ρίζα του είναι κοντά στη φύση και σε μια καθημερινότητα που δεν βρίσκεις στις πόλεις. Και ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, παρά την επιτυχία του, το τηρεί ευλαβικά
ΧΑΡΗΣ ΠΟΝΤΙΔΑ
 |
| Στο τέλος του μήνα κυκλοφορεί ο νέος του δίσκος από τη Λύρα. Τι ύφος είναι; «Γιατί, είχαν οι προηγούμενοι συγκεκριμένο ύφος για να έχει κι αυτός; Τραγούδια είναι… Με τους "Λαϊκεδέλικα"», απαντάει -δωρικά- ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου. Και συμπληρώνει. «Μη γράψεις πάλι ακριβοθώρητος, γιατί θα γελάει και το παρδαλό κατσίκι» |
Πάντα σημαίνει κάτι σαν συναγερμός στις εμφανίσεις του. Το «νέο» κυκλοφορεί υπογείως και ως διά μαγείας, η αίθουσα παραμένει γεμάτη μέχρι την τελευταία μέρα. Οι θαμώνες, με το κέφι, τον θαυμασμό, την πίστη οπαδών τον φωνάζουν με το μικρό του, ψιθυρίζουν τους στίχους των τραγουδιών, απαιτούν κομμάτια. Ηλεκτρισμός και διονυσιασμός ροκ συναυλίας, και οικεία αρώματα ελληνικής υπαίθρου σαν κι αυτή που έχουν τα δημοτικά τραγούδια. Άλλωστε, ο κύριος με την μπουζουκομάνα ανά χείρας, το' χει τιμή του και καμάρι του.
Όση ώρα ήμουν στο λάιβ σου, σκεφτόμουν πόσο είσαι επηρεασμένος από τα δημοτικά τραγούδια. Και πόσο μέσα στους στίχους σου περνούν εικόνες από τη φύση.
«Μα μεγάλωσα στην ύπαιθρο. Στην άκρη μιας επαρχιακής πόλης. Όλες μου οι αναμνήσεις έχουν να κάνουν με το φυσικό περιβάλλον. Καμιά φορά μάλιστα προβληματίζομαι με τους ανθρώπους των πόλεων και κυρίως με τα παιδιά. Τι είδους αναμνήσεις θα έχουν…».
Προφανώς τα παιδιά των πόλεων θα έχουν άλλου είδους αναμνήσεις. Μην ξεχνάς ότι ζούμε στην εποχή της εικόνας. Το βλέπεις και στους στίχους αυτό. Μιλούν με εικόνες -καμιά φορά ασύνδετες μεταξύ τους.
«Κατά τη γνώμη μου, στην τέχνη πρέπει η εικόνα να σου μεταφέρει και κάτι πέρα από αυτό που λέει σε πρώτο επίπεδο. Να έχει μέσα της και μια ανατροπή. "Η τέχνη -έλεγε ο Ανδρέας Καραντώνης για την ποίηση- πρέπει να δίνει όνομα σε πράγματα που ακόμα δεν έχουν, και να το αφαιρεί από πράγματα που έχουν φθαρεί"».
Οι δικοί σου στίχοι είναι ποιητικοί.
«Ο στίχος -παρ' ότι μιλάμε για τραγουδάκια- με ενδιαφέρει να έχει ένα υπερρεαλιστικό στοιχείο. Έτσι νομίζω ότι εκφράζεται καλύτερα το μυστήριο της ζωής. Και δημιουργούνται νέα συναισθήματα».
Στον «Σταυρό του Νότου» συνειδητοποίησα πόσο άμεσα δεμένος είσαι με την παράδοση.
«Δεν είναι αναμασήματα όμως. Κοίτα. Θεωρώ ότι η παραδοσιακή μουσική είναι ό,τι πιο σπουδαίο υπάρχει. Γιατί δεν υπάρχει ο εγωκεντρισμός του καλλιτέχνη. Είναι μια τέχνη που έχει προκύψει από τη συνεισφορά πολλών ανθρώπων, πολλών γενεών. Είναι η προσευχή των ανθρώπων καθώς βαδίζουν στο χάος της ύπαρξης. Πέρα από αυτό -αν το δεις σε επίπεδο φόρμας- είναι κάτι που έχει σμιλευτεί με τα χρόνια, έχουν φύγει τα περιττά».
Η δική μας γενιά είναι πιο μοναχική από την προηγούμενη που στηριζόταν σε μεγάλες ιδεολογίες. Εσύ είσαι μια χαρακτηριστική περίπτωση μοναχικού καλλιτέχνη. Και προσπαθώ να βρω πού στηρίζεσαι. Ποιο είναι το φιλοσοφικό σου (κοινωνικό, υπαρξιακό κ.λπ.) ψάξιμο.
«Το 'χω σκεφτεί κι εγώ. Αλλά δεν ξέρω. Μάλλον είναι ακαθόριστο κι αυτό, όπως η ζωή. Πολλές φορές νιώθω ότι αυτό που γράφω είναι σαν να υπάρχει από πριν κι απλά βρίσκει σε μένα μια ρωγμή και αναβλύζει. Και αναρωτιέμαι κι εγώ εκ των υστέρων γιατί έγραψα κάτι. Σαν αυτόματη γραφή. Στο "Η Ανδρομέδα και η Γη", που αποτελείται από φαινομενικά ασύνδετους στίχους, όλα είχαν αρχίσει από μια εικόνα που μου είχε κολλήσει: Δυο πουλιά να φιλιούνται στο κέντρο της Γης και να πέφτει λάβα από το φιλί τους. Μετά, ξαναβλέποντας το τραγούδι, κατάλαβα ότι όλα αυτά που έγραφα ήταν περιγραφή του πάθους. Αυτή είναι η δική μου εκδοχή. Στην τέχνη είναι βασικό να βάζεις μέσα τον εαυτό σου, να τον αφήνεις να συγκινείται. Και, σίγουρα, δεν χρειάζεται να εξηγείς».
«Ήρθαν τα πράγματα χωρίς να τα κυνηγήσω».
«Πάντα είχα ευκολία στον γραπτό λόγο. Ως παιδί της υπαίθρου όμως, δεν τα κατάφερνα καλά με τον προφορικό», λέει ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου. «Το σχετικά φτωχό μου λεξιλόγιο μπορεί να με έχει οδηγήσει στο να γίνει πιο προσβάσιμη η δουλειά μου στον κόσμο. Γιατί αν μαζί με τη συναισθηματική άβυσσο που με διακρίνει, είχα και βαθιά κουλτούρα, τρέχα γύρευε.
Γενικά πάντως θα έλεγα ότι είμαι τυχερός. Μου ήρθαν τα πράγματα μόνα τους, χωρίς να τα κυνηγήσω. Καμιά φορά λέω, είναι όλα μοιραία τελικά. Άλλο επάγγελμα έκανα, οικογένεια και παιδιά είχα… Σκέφτομαι όμως ότι οι καλλιτέχνες πρέπει να είναι μοναχόλυκοι -να μην ταλαιπωρούν κανέναν. Για ρώτα και τη γυναίκα μου».
ΤΑ ΝΕΑ, 01/12/2006, Σελ.: P24