Η Rosa Balistreri γεννήθηκε στη Σικελία το 1927, στη Licata, ένα από τα πιο φτωχά χωριά της επαρχίας του Agrigento (αρχαίου Ακράγαντα), σε μια εποχή όπου ήταν διπλή κακοτυχία να γεννηθείς φτωχή και γυναίκα. Κατάφερε πάντως να ξεφύγει από αυτόν τον κύκλο της ανέχειας, της βίας και της μισαλλοδοξίας, όταν στις αρχές του '60, κι ενώ τα πράγματα πήγαιναν πολύ άσχημα για εκείνη, πήρε το τρένο και μετακόμισε στη Φλωρεντία.

Εκεί η ζωή της χαμογέλασε για πρώτη φορά: άρχισε να βρίσκει τον εαυτό της συχνάζοντας με φιλελεύθερα άτομα που της συμπεριφέρονταν σαν ίσος προς ίση. Η πληγωμένη της αυτοπεποίθηση το χρειαζόταν αυτό και αγκάλιασε την ευκαιρία με όλη της τη δύναμη. Ξαφνικά, η μόνη της διέξοδος από μια σκληρή ζωή έγινε το παράθυρό της σ' έναν καλύτερο κόσμο και το μοναδικό της ταλέντο ευδοκίμησε στο περιβάλλον του ιταλικού Βορρά· άρχισε λοιπόν να γίνεται «κάποια». Ξεκίνησε να τραγουδά το 1966, συμμετέχοντας στο σόου «Ci ragiono e canto» του Dario Fo. Το 1968 ήταν μέλος της χορωδίας στην παράσταση «La rosa di zolfo» στην Catania. Τραγούδησε επίσης σε διάφορα θέατρα όπως το Manzoni στο Μιλάνο, το Carignano στο Τορίνο και το Metastasio στο Πράτο ενώ οργάνωσε σεμινάρια παραδοσιακής μουσικής σε διάφορα Πανεπιστήμια.

Μερικά χρόνια μετά, το 1971, επέστρεψε στη Σικελία, στο Παλέρμο, αυτή τη φορά μακριά από την άγνοια και τη φτώχεια όπου μεγάλωσε. Ήταν πλέον ισότιμη σ' έναν κύκλο διανοουμένων της Αριστεράς που της επέτρεπαν να εκφράζεται άφοβα. Οι δίσκοι της άρχισαν να εκδίδονται και η μουσική της επιτέλους έβγαινε προς τα έξω. Από τα παραδοσιακά τραγούδια πέρασε τραγούδια ειδικά γραμμένα γι' αυτήν, πολλά από τα οποία ήταν δικές της συνθέσεις.

Στα τέλη του '70, άρχισε να αποφεύγει τις δημόσιες εμφανίσεις ζώντας για μια περίοδο ξανά στη Φλωρεντία. Πέθανε το 1990, όταν η Σικελία (όπως και ολόκληρος ο ιταλικός Νότος) άρχισε να συμπορεύεται με το Βορρά, σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών δηλαδή. Η Σικελία της νιότης της έπαυε πια να υπάρχει.

Η Rosa Balistreri είχε μια φωνή που έκλεινε μέσα της όλη της τη ζωή: τα βάσανα, τον πόνο, τον ασυννέφιαστο ουρανό της Μεσογείου, τον έρωτα και τον πόθο, τη χαρά του να βρίσκεις την αξιοπρέπεια και τον αυτοσεβασμό μετά από δύσκολες καταστάσεις. Η μουσική της παρόλ' αυτά είναι δύσκολο να αναπαραχθεί σήμερα: είναι η ίδια η Σικελία που τραγουδά μέσω της Rosa Balistreri, είναι η φωνή ενός λαού και μιας περιοχής που γνώρισε μεγάλη αδικία και πόνο. Είναι όμως και η έκφραση της απλής χαράς στη ζωή. Είναι τα ερωτικά τραγούδια γι' αυτούς που δεν κατάφεραν ποτέ να βρεθούν μ' εκείνους που αγαπούν, τραγούδια διαμαρτυρίας για όσους δεν μπορούσαν να υψώσουν τη φωνή της ενάντια στην αδικία, ψίθυροι γι' αυτούς που είχαν σαν μόνη ελπίδα να δουν τα παιδιά τους να ζουν καλύτερα από τους ίδιους.

Παρόλο που σε πολλές περιπτώσεις τα τραγούδια της Rosa Balistreri ακούγονται παρωχημένα, ένα προϊόν δηλαδή της εποχής τους, εσωκλείουν μια δύναμη που είναι δύσκολο να περιγραφεί. Αν και η φωνή της δεν ήταν ακριβώς αυτό που θα λέγαμε «ωραία» ή «σαγηνευτική», είναι μοναδική και άγγιξε ένα υποσυνείδητο επίπεδο φανερώνοντας ένα παρελθόν πολύ πιο δύσκολο από αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν γνωρίσει. Ταυτόχρονα μίλησε για τη βαθιά αγάπη για τη ζωή που μόνο όσοι έχουν υποφέρει μπορούν να κατανοήσουν. Από αυτήν την άποψη, τα τραγούδια της θυμίζουν τα αμερικάνικα μπλουζ ή τα δικά μας ρεμπέτικα, τη μουσική δηλαδή των ανθρώπων που αντιμετώπισαν μεγάλες αντιξοότητες στη ζωή και πάλεψαν χωρίς να το βάλουν κάτω.

Δίσκοι της Rosa Balistreri

Amore, tu lo sai, la vita e amara	A luoghi e la memoria	Terra che non senti